Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι μία από τις πιο συνηθισμένες ενδοκρινικές διαταραχές.
– Τι είναι το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΟ) και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του; Δηλαδή, πότε μια γυναίκα μπορεί να υποψιαστεί ή να σκεφτεί ότι ίσως πάσχει από το σύνδρομο αυτό;
Υπάρχει πολλές φορές μία σύγχυση στις γυναίκες γύρω από το τι είναι οι πολυκυστικές ωοθήκες.
- Οι «κύστεις» στις πολυκυστικές ωοθήκες δεν είναι πραγματικές κύστεις, αλλά τα ωοθυλάκια που περιέχουν ωάρια και τα οποία υπάρχουν στις ωοθήκες όλων των γυναικών. Η διαφορά στην περίπτωση των πολυκυστικών ωοθηκών είναι ότι ο αριθμός αυτών των ωοθυλακίων είναι μεγαλύτερος από ότι συνήθως (10-12), όπως μεγαλύτερο είναι συνήθως και το μέγεθος των ωοθηκών.
- Μια δεύτερη σύγχυση υπάρχει μεταξύ των πολυκυστικών ωοθηκών και του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών. Ο όρος «πολυκυστικές ωοθήκες», είναι τα χαρακτηριστικά που περιγράψαμε παραπάνω και τα βλέπουμε υπερηχογραφικά. Αντίθετα το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, είναι μια συχνή ορμονική διαταραχή που παρατηρείται συχνά σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Το όνομα προέρχεται από την χαρακτηριστική εικόνα που περιγράψαμε, δηλαδή διογκωμένες ωοθήκες με πολλαπλές μικρές κύστεις που βρίσκονται περιφερικά.
Ωστόσο, για να πούμε ότι μια γυναίκα πάσχει από ΣΠΟ, θα πρέπει να έχουν παρατηρηθεί δύο τουλάχιστον από τα τρία παρακάτω συμπτώματα:
α. Τουλάχιστον 10-12 κύστεις στην κάθε ωοθήκη.
β. Συνύπαρξη ορμονικών διαταραχών, όπως πιθανή αυξημένη τριχοφυΐα στο πρόσωπο, τριχόπτωση, έντονη ακμή στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή, ως αποτέλεσμα της αυξημένης παραγωγής τεστοστερόνης.
γ. Διαταραχές του κύκλου, με κύκλο που μπορεί να υπερβαίνει τις 35 ημέρες ή ακόμα και μήνες, και απουσία ωορρηξίας σε τακτά χρονικά διαστήματα, επειδή τα ωοθυλάκια, αν και πολλά, δεν ωριμάζουν τελείως.
Τι προκαλεί το Σύνδρομο;
Η αιτιολογία του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΟ), είναι σε μεγάλο βαθμό γενετική. Πρώτου βαθμού συγγενείς γυναικών με ΣΠΟ εμφανίζουν και αυτές την ίδια πάθηση σε ποσοστό έως και 50%. Εκτός της γενετικής προδιάθεσης υπάρχουν ορμονικές διαταραχές που επηρεάζουν τη λειτουργία των ωοθηκών, καθώς επίσης και μεταβολικές διαταραχές, όπως αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης, πράγμα το οποίο αυξάνει τα επίπεδά της στο αίμα, καταστάσεις που συνυπάρχουν και στον τύπου 2 διαβήτη. Γυναίκες με ΣΠΟ εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν διαβήτη στην εγκυμοσύνη ή στη μετέπειτα ζωή τους.
Εκτός των παραπάνω, υπάρχουν και άλλα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα. Πολλές γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες στο υπερηχογράφημα, δεν έχουν καθόλου συμπτώματα. Άλλες εμφανίζουν συμπτώματα που σχετίζονται με τα αυξημένα ανδρογόνα, όπως ακμή, αυξημένη τριχοφυΐα (ιδιαίτερα σε πρόσωπο, στήθος, πλάτη, κοιλιά, άκρα), αυξημένη λιπαρότητα στο δέρμα ή τα μαλλιά, διαταραχές του κύκλου (αραιοί κύκλοι ή και πλήρης έλλειψη περιόδου) και υπογονιμότητα. Συχνά παρατηρείται παχυσαρκία, έντονη επιθυμία για γλυκό, αίσθημα πείνας, κόπωση ή νύστα μετά το φαγητό.
Αν το Σύνδρομο δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως, είναι πιθανό να προκαλέσει πιθανά προβλήματα μακροχρόνια;
Είναι γνωστό ότι δεν πρέπει να αμελούμε οποιοδήποτε μικρό ή μεγάλο πρόβλημα υγείας. Στην περίπτωση του ΣΠΟ, τα προβλήματα που ενδεχομένως προκληθούν είναι μεταβολικό σύνδρομο, δηλαδή διάφορες μεταβολικές διαταραχές που σχετίζονται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο (π.χ. εμφράγματος του μυοκαρδίου), καθώς και με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης νεφροπάθειας και διαβήτη.
Πιο συγκεκριμένα, μεταβολικό σύνδρομο παρουσιάζεται όταν υπάρχουν ταυτόχρονα τρεις ή περισσότερες από τις παρακάτω μεταβολικές διαταραχές:
- Περίμετρος μέσης (αυξημένο λίπος γύρω από τη μέση) πάνω από 102cm στον άνδρα ή 88cm στη γυναίκα.
- Επίπεδα τριγλυκεριδίων αίματος πάνω από 150mg/dl.
- Επίπεδα ‘καλής χοληστερίνης’ HDL κάτω από 40mg/dl στον άνδρα και κάτω από 50 mg/dl στην γυναίκα.
- Αρτηριακή πίεση αίματος τουλάχιστον 130mmHg (συστολική) και 85 mmHg (διαστολική).
- Γλυκόζη (σάκχαρο) αίματος νηστείας τουλάχιστον 110mg/dl.
Άλλα πιθανά μελλοντικά προβλήματα είναι, λιπώδες ήπαρ, άπνοια στον ύπνο, μητρορραγία, διαβήτης ή υπέρταση στην εγκυμοσύνη, ακόμα και αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο του ενδομητρίου λόγω της επιπλέον έκθεσης σε οιστρογόνα.
Τι πρέπει να κάνει η γυναίκα που υποψιάζεται ότι πάσχει από το Σύνδρομο ή έχει παρατηρήσει κάποιο ή κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα;
Πρωτίστως να επισκεφτεί το συντομότερο την ή τον ιατρό της. Μετά την καταγραφή του ιατρικού ιστορικού που αφορούν στη διάρκεια του κύκλου, τις αυξομειώσεις του βάρους και των άλλων συμπτωμάτων, θα ακολουθήσει η κλινική εξέταση και φυσικά ο κολπικός υπέρηχος, εξετάσεις αίματος για τη μέτρηση της τεστοστερόνης και άλλων ορμονών, καθώς και των επιπέδων γλυκόζης, χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων, εφόσον χρειαστεί και σύμφωνα με την κρίση της ή του ιατρού.
Η αντιμετώπιση είναι κάτι απλό που μπορεί να μπει εύκολα στην καθημερινότητα μιας γυναίκας;
Η αντιμετώπιση αφορά κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής που έχουν να κάνουν κυρίως με την απώλεια περιττού βάρους, ώστε να μειωθεί η ινσουλινοαντοχή και κατά συνέπεια να επιτευχθεί και η εξομάλυνση των διαταραχών του κύκλου. Συστήνεται να μπει στη ζωή της ασθενούς και η άσκηση που θα βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων της γλυκόζης. Η φαρμακευτική αγωγή που θα συνοδεύει τις παραπάνω αλλαγές στην καθημερινότητα, θα βοηθήσει τόσο στη μείωση της αντοχής στην ινσουλίνης όσο και στη ρύθμιση του κύκλου.
Υπάρχει κάτι άλλο που θα συστήνατε στις ασθενείς σας που πάσχουν από το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών;
Αρχικά να μην φοβίζει καθόλου τις νέες γυναίκες, διότι στις μέρες μας υπάρχουν λύσεις για τα πάντα. Οι συμβουλές για την αντιμετώπιση του ΣΠΟ και για τη διατήρηση της καλής υγείας και της γονιμότητας, αφορά:
α. Νεαρές γυναίκες που δεν ενδιαφέρονται να τεκνοποιήσουν στη συγκεκριμένη φάση της ζωής τους, οι οποίες πρέπει να υιοθετήσουν έναν μόνιμο τρόπο υγιεινής ζωής. Να ασκούνται καθημερινά (κυρίως αερόβια γυμναστική, κολύμπι, περπάτημα, τρέξιμο, ποδήλατο, κ.ά.). Να φροντίζουν για την απώλεια βάρους και τη διατήρησή του σε φυσιολογικά επίπεδα, να μειώσουν την ποσότητα των υδατανθράκων στη διατροφή τους, οι οποίοι μπορούν να αντικατασταθούν από προϊόντα αναποφλοίωτα ή ολικής άλεσης (σε ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, κ.ά.). Επίσης, καλό είναι να αποφεύγονται τα ζωικά λιπαρά και να βάλουν στη ζωή τους το μη μαγειρεμένο ελαιόλαδο.
Δεν θα πρέπει να ξεχνούν την τακτική επίσκεψη στην ή στον γυναικολόγο, για την επιμελή παρακολούθηση, έγκυρη κατεύθυνση, συμβουλή και λύση όλων των προβλημάτων υγείας.
β. Γυναίκες που είναι έτοιμες να τεκνοποιήσουν και να δημιουργήσουν οικογένεια. Οι γυναίκες αυτές, πρέπει να χαλαρώσουν, να ξεκινήσουν ελεύθερες σεξουαλικές επαφές. Η πλειοψηφία θα καταφέρει αυτόματη σύλληψη, αν και κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος, λόγω της «ακατάστατης» ωορρηξίας. Οι πιο δύσκολες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν βοήθεια για την επίτευξη της ωορρηξίας και της εγκυμοσύνης, οπότε χρειάζεται καλή συνεργασία με την ή τον γυναικολόγο, για το ενδεδειγμένο, για κάθε γυναίκα ξεχωριστά, θεραπευτικό πλάνο.
Κωνσταντίνος Σύλλας: Γυναικολόγος
Iatropedia.gr
