Για χρόνια οι ερευνητές υποπτεύονταν ότι η τυπική Δυτική διατροφή παίζει βασικό ρόλο στα υψηλά ποσοστά φλεγμονωδών νόσων του εντέρου που παρατηρούνται σε εκβιομηχανισμένες χώρες όλου του κόσμου. Όμως τι ακριβώς από τη δυτική διατροφή ευθύνεται γι’ αυτή τη συσχέτιση – τα λιπαρά, η ζωική πρωτεΐνη, η μικρή κατανάλωση λαχανικών οσπρίων, δημητριακών και φρούτων; Αν και τα λιπαρά και η ζωική πρωτεΐνη έχουν παραδοσιακά θεωρηθεί οι κύριοι ύποπτοι, ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός μελετών τώρα υποδεικνύει ότι η ζάχαρη είναι ο κύριος υπαίτιος.
Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Φλεβάρη του 2016 στο επιστημονικό περιοδικό Inflammatory Bowel Diseases, οι επιστήμονες συμπέραναν θετική συσχέτιση ανάμεσα στην «πολλή ζάχαρη και τα αναψυκτικά» και στον κίνδυνο ελκώδους κολίτιδας. Η μελέτη – η μεγαλύτερη του είδους της περιελάμβανε 366.351 συμμετέχοντες από διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες – επίσης έδειξε ότι η υψηλή πρόσληψη λαχανικών τροποποιούσε τον κίνδυνο εμφάνισης ελκώδους κολίτιδας, ακόμα και σε καταναλωτές ζάχαρης και αναψυκτικών.
«Η ραγδαία αύξηση της εμφάνισης τόσο της νόσου Crohn όσο και της ελκώδους κολίτιδας τα τελευταία 50 χρόνια, αλλά και η γεωγραφική κατανομή των ασθενών με φλεγμονώδη εντερική νόσο… στηρίζουν το ρόλο των περιβαλλοντικών παραγόντων στην αιτιολογία της ασθένειας, μέρος των οποίων είναι και η διατροφή», σημειώνουν οι ερευνητές.
Άλλο ένα αξιοσημείωτο στοιχείο είναι ότι τα ποσοστά των φλεγμονωδών εντερικών νόσων παρατηρείται ότι είναι υψηλότερα στις βόρειες χώρες της Ευρώπης, όπου η δυτική διατροφή είναι πιο συνηθισμένη, παρά στις νότιες χώρες, στις οποίες ακολουθείται κυρίως η Μεσογειακή διατροφή που είναι πλούσια σε λαχανικά, όσπρια, φρούτα και ξηροί καρποί, όπως επίσης ψάρια και ελαιόλαδο.
Η ζάχαρη είναι ήδη γνωστή ότι συνεισφέρει στην ανάπτυξη και διατήρηση φλεγμονών στο σώμα. Οι φλεγμονές συνδέονται με πολλές παθήσεις, όπως καρδιαγγειακές νόσους, παχυσαρκία, καρκίνους και διαβήτη τύπου 2. Και αν και η ακριβής φύση της σχέσης ανάμεσα στη ζάχαρη και στην IBD (εντερική φλεγμονώδης νόσο) παραμένει άγνωστη, όλο και περισσότερα δεδομένα από έρευνες σε ζώα ισχυροποιούν τη συσχέτιση ανάμεσα στη ζάχαρη και στο εντερικό μικροβίωμα.
Συγκεκριμένα, μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβρη του 2020 στο Science Translational Medicine βρήκε ότι εργαστηριακά ποντίκια που κατανάλωσαν 10% περισσότερη ζάχαρη για μία εβδομάδα παρουσίασαν σημαντική αλλαγή στη σύνθεση του εντερικού μικροβιώματος με αρνητικό τρόπο. Δύο συγκεκριμένα είδη «κακών» βακτηρίων αυξήθηκαν ενώ αντίθετα τα «καλά» βακτήρια μειώθηκαν.
Η αύξηση της IBD τις τελευταίες δεκαετίες κινείται παράλληλα με την αύξηση στην κατανάλωση σιροπιού φρουκτόζης, που αποτελεί το κύριο γλυκαντικό σε ροφήματα, ποτά και άλλα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Ενώ η ζάχαρη αποδείχτηκε ότι βλάπτει το εντερικό μικροβίωμα, τα λαχανικά (και ειδικά οι φυτικές ίνες που περιέχουν) έχει αποδειχθεί ότι κάνουν καλό. Και στην περίπτωση της IBD, φαίνεται να υπάρχει άμεση συσχέτιση. Η κατανάλωσή τους φαίνεται να αδρανοποιεί τις επιβλαβείς επιδράσεις των αναψυκτικών στην ελκώδη κολίτιδα. Επομένως, αν τα λαχανικά προσφέρουν προστασία, η απουσία τους αυξάνει τον κίνδυνο.
Άλλωστε, οι διατροφές που δεν περιλαμβάνουν φυτικές ίνες έχουν ήδη συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών νόσων, καρκίνου, παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2, ενώ αντιθέτως ότι διατροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες έχουν αποδειχθεί προστατευτικές. Το ίδιο ισχύει και για το IBD. Οι τροφές με φυτικές ίνες λειτουργούν ως καύσιμο για τα ωφέλιμα βακτήρια που ζουν στο έντερο.
Πηγή:
www.everydayhealth.com/ibd/sugar-the-gut-wrenching-truth
