της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea
Δενδρολίβανο, γνωστό ως ροζμαρίνι, αρισμαρί, λασμαρί, δυσομαρίνι. Ονομάζεται και «δροσιά της θάλασσας», λόγω της συνήθειάς του να φυτρώνει κοντά στη θάλασσα. Το δεντρολίβανο το χρησιμοποιούσαν παλιότερα ως λιβάνι γι΄ αυτό λεγόταν και λιβανόδενδρο.
Ανήκει στην οικογένεια φυτών των Χειλανθών, Lamiaceae ενώ η βοτανική του ονομασία είναι ροζμαρίνος ο φαρμακευτικός Rosmarinus officinalis L. Το δενδρολίβανο (αρχ. ελλ. ἀπόσπληνος), είναι ένας πολυετής (15-20 χρόνια), αειθαλής θάμνος που φτάνει σε ύψος τα 1,8 m. Τα φύλλα του είναι δερματώδη, γραμμοειδή, άμισχα χρώματος βαθύ πράσινου έως και ασημί. Τα άνθη του είναι γαλάζια μικρά χωρίς ποδίσκο, τα οποία φύονται πολλά μαζί στις μασχάλες των φύλλων. Πολλά από τα κύρια ενεργά πτητικά συστατικά βρίσκονται στον κάλυκα Τα κλαδιά του θάμνου μετά το δεύτερο χρόνο ξυλοποιούνται.
Είναι φυτό που ήταν γνωστό στην αρχαιότητα και αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη και τον Οβίδιο, επίσης το χρησιμοποιούσαν για να κάνουν τα στεφάνια των νικητών των αγώνων μαζί με μυρτιά και δάφνη. Ήταν γνωστό στους αρχαίους Αιγύπτιους, Άραβες και Ρωμαίους, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν ως αρωματικό και το καλλιεργούσαν.
Στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν για τον τέτανο, τους δε σπόρους του για τη θεραπεία της παράλυσης. Εχει τονωτικές και αντισηπτικές ιδιότητες. Καταπολεμά την αναιμία, την αϋπνία και τη ζαλάδα. Βελτιώνει την αιμάτωση του εγκεφάλου, ενώ σήμερα ερευνούν τη συμβολή του στην καταπολέμηση της νόσου Αλτσχάιμερ και του διαβήτη. Ως καλλυντικό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μορφή ατμού για βαθύ καθαρισμό του προσώπου. Η κομπρέσα από δεντρολίβανο ξεπρήζει τα πρησμένα μάτια, ενώ χαρίζει λάμψη, βελτιώνει το σκούρο χρώμα, δρα κατά της πιτυρίδας και συνιστάται για τα λιπαρά μαλλιά, θεωρείται αναζωογονητικό για το μπάνιο κι έχει αποσμητική δράση στο ποδόλουτρο. Ως λοσιόν, σταματά την τριχόπτωση, ενώ από τα φύλλα και τα άνθη του παράγεται αιθέριο έλαιο.
Σαν φυσικά συμπληρώματα διατροφής χρησιμοποιούνται το αιθέριο έλαιο του και τα αποξηραμένα φύλλα του, για εξωτερική χρήση σαν παρασκευάσματα ή αφεψήματα ή ακόμα και στο καθημερινό λουτρό. Αναφέρεται ότι αφέψημα δενδρολίβανου, κέδρου και τερβινθίνης ήταν ένα ελιξίριο νεότητας, που ονομαζόταν το νερό της βασίλισσας της Ουγγαρίας.
Στα νοσοκομεία παλιά έκαιγαν δεντρολίβανο για να απολυμάνουν τον αέρα.
Τα δραστικά συστατικά του δενδρολίβανου είναι : φλαβονοειδή (διοσμετίνη, διοσμίνη), φαινόλες (καφεϊκό οξύ, χλωρογενικό οξύ), ενώ το αιθέριο έλαιο του έχει σαν κύρια συστατικά: τερπενικούς υδρογονάνθρακες (α- και β- πινένιο, καμφένιο, καμφορά σε περιεκτικότητα από 20-50%).
Ιδιότητες:
Το δενδρολίβανο παρουσιάζει σπασμολυτικές, κατευναστικές, αντιφλεγμονώδεις, αντί-ηπατοτοξικές, διουρητικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες. Περιέχει συστατικά που μπορούν να επάγουν τη διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος, να βελτιώσουν την αιματική κυκλοφορία και τη διαδικασία πέψης. Παράλληλα, περιέχει ενώσεις που ασκούν αντι-φλεγμονώδεις ιδιότητες, οι οποίες μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της σοβαρότητας των κρίσεων του άσθματος.
Τέλος το δενδρολίβανο διευκολύνει την κυκλοφορία του αίματος, είναι διουρητικό και βοηθά στην αποτοξίνωση του οργανισμού, γεγονός που το καθιστά θαυματουργό σύμμαχο για καταπολέμηση της κυτταρίτιδας!
Για τον πονοκέφαλο
Το δενδρολίβανο μειώνει τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων με αποτέλεσμα να ανακουφίζεστε από τον πονοκέφαλο. Επίσης είναι θερμαντικό και διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος προς τον εγκέφαλο και εκτός του ότι βελτιώνει τη συγκέντρωση και τη μνήμη, είναι χρήσιμο για τους νευρικούς πονοκεφάλους και τις ημικρανίες!
Για τον τυμπανισμό
O τυμπανισμός είναι ένα συνηθισμένο σύμπτωμα που οφείλεται στην ανάπτυξη αερίων στο στομάχι και στο έντερο και προκαλεί αίσθημα βάρους και δυσφορία. Για να απαλλαγείτε από τον τυμπανισμό, ρίξτε 50 γρ. ανθισμένο δεντρολίβανο, φρέσκο ή ξερό, και αφήστε το σκεπασμένο για 10 λεπτά μέσα σε βραστό νερό. Πίνετε ένα φλιτζάνι από το αφέψημα έπειτα από κάθε γεύμα. Γνωστό από την αρχαιότητα για τις χωνευτικές και σπασμολυτικές του ιδιότητες, το δεντρολίβανο είναι γενικά πολύ αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση πολλών γαστρεντερολογικών προβλημάτων.
Για την μνήμη και την πνευματική κόπωση
Θεωρείται ότι καταπολεμά την πνευματική κόπωση, καθώς και ότι ενισχύει τη συγκέντρωση και την αιμάτωση του εγκεφάλου. Μάλιστα, οι μαθητές στην αρχαία Ελλάδα φορούσαν στεφάνια από δεντρολίβανο όταν μελετούσαν για τις εξετάσεις τους, ώστε να αποδίδουν καλύτερα.
Σε εθελοντές που είχαν εκτεθεί στο άρωμα δενδρολίβανου είχε ενισχυθεί κατά πολύ η μνήμη τους έναντι των υπολοίπων. Η βελτίωση των γνωστικών ικανοτήτων συνδεόταν με τα επίπεδα της 1,8-κινεόλης στο πλάσμα του αίματος μετά την έκθεση στο δενδρολίβανο. Παρατηρήθηκε, λοιπόν, ότι το άρωμα του δενδρολίβανου συμβάλλει με κάποιο τρόπο στην βελτίωση και ενεργοποίηση της μνήμης, στην αύξηση της εγρήγορσης, στην αύξηση της συγκέντρωσης και στην αποτελεσματικότερη πνευματική και νοητική απόδοση όλων των ατόμων που εκτίθενται σε αυτό.
Χρήσεις:
Τα φύλλα και το αιθέριο έλαιο του δενδρολίβανου που χρησιμοποιούνται σαν φυσικά συμπληρώματα διατροφής, ενδείκνυνται για τον πονοκέφαλο και την ημικρανία, ανακουφίζουν από την δυσπεψία, τις μυαλγίες, την ισχιαλγία και τις νευραλγίες. Βοηθά στην τριχόπτωση.
Η χρήση του είναι ευρέως διαδεδομένη στη μαγειρική όπου προστίθεται για να προσδώσει μοναδικό άρωμα και γεύση στα κρέατα, στα ψάρια, στις σαλάτες αλλά και στα διάφορα dressings.
Αφέψημα
Kόβετε 50 γρ. ανθισμένου φυτού, το ρίχνετε σε 1 λίτρο βραστό νερό και το αφήνετε να μείνει για 10 λεπτά. Θα πίνετε ένα φλιτζάνι έγχυμα έπειτα από κάθε γεύμα για όσες μέρες νιώθετε ενόχληση. Για τον υπόλοιπο χρόνο, μπορείτε να αποξηράνετε μια ποσότητα ανθισμένου δεντρολίβανου και να χρησιμοποιείτε κάθε φορά 30 γρ. για 1 λίτρο νερό.
Για το στομάχι
Αφού βράσετε τζίντζερ σε λίγο νερό και το ρίξετε στην κούπα σας, προσθέστε μία κουταλιά του γλυκού δενδρολίβανο. Αφήστε το να δράσει για 10 λεπτά σουρώστε και μετά πιείτε το. Καλό θα είναι να το επαναλάβετε 3 φορές τη μέρα.
Για αποτοξίνωση
Φτιάξε ένα αφέψημα από τα φύλλα του δεντρολίβανου και πρόσθεσε μερικές σταγόνες λεμόνι. Πιες το κάθε πρωί, πριν το πρωινό σου και σύντομα θα φύγει το πρήξιμο και θα δεις διαφορά στο σώμα σου!
Για την μνήμη
Όταν θέλουμε να ενισχύσουμε την μνήμη μας να αυξήσουμε την συγκέντρωσή μας και να ενισχύσουμε την πνευματική μας απόδοση αρωματίζουμε τον χώρο μας με ένα μείγμα από:
– δέκα (10) σταγόνες αιθέριο έλαιο δενδρολίβανου
– έξι (6) σταγόνες αιθέριο έλαιο λεμονιού και
– μία (1) σταγόνα αιθέριο έλαιο φασκόμηλου
Για την κυτταρίτιδα
Αναμίξτε μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου με αιθέριο έλαιο γκρέιπ φρουτ και χρησιμοποιήστε το στο μπάνιο.
Βάλτε λίγη ποσότητα από το μείγμα στο σφουγγάρι σου και κάνε ελαφρύ μασάζ, με κυκλικές κινήσεις στα επίμαχα σημεία, μέχρι να κοκκινίσει ελαφρά το δέρμα και να γίνει υπεραιμία.
Δοσολογία συνιστώμενη ημερησίως :
Υγρό εκχύλισμα: 2-4 ml (διάλυμα 1:1 σε 45% αλκοόλη), 3 φορές την ημέρα.
Αφέψημα: 2-4 γραμμάρια αποξηραμένων φύλλων, 3 φορές την ημέρα.
Εξωτερική χρήση: 50 γραμμάρια ξερό ή νωπό δενδρολίβανο για ένα λουτρό.
Αντενδείξεις:
Λαμβανόμενο από το στόμα το αιθέριο έλαιο του δενδρολίβανου σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσει επιληπτικούς σπασμούς, λόγω της περιεκτικότητας του σε καμφορά.
Σκευάσματα τοπικής εφαρμογής με δενδρολίβανο πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή από άτομα που παρουσιάζουν υπερευαισθησίες στα συστατικά του.
Το αιθέριο έλαιο του μπορεί να προκαλέσει ερύθημα ή δερματίτιδες σε ευαίσθητες επιδερμίδες.
Μπορεί επίσης να προκαλέσει και φωτοευαισθησία.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Επειδή δεντρολίβανο δεν έχει μελετηθεί σε παιδιά, δεν συνιστάται για ιατρική χρήση σε άτομα κάτω των 18 ετών. είναι ασφαλή για κατανάλωση ως καρύκευμα σε τρόφιμα, όμως.
Δεν πρέπει να καταναλώνεται από εγκύους, γιατί το φυτό αναφέρεται και ως εκτρωτικό και εμμηναγωγό.
Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από επιληπτικούς ασθενείς σε μεγάλες ποσότητες.
