Μητρικό ένστικτο: Υπάρχει πραγματικά ή είναι ένας μύθος

Το να γίνει κανείς γονιός αποτελεί μια μοναδική εμπειρία. Δεν είναι μόνο η προσθήκη ενός νέου ανθρώπου στη ζωή μας· ολόκληρη η δυναμική μας μπορεί να αλλάξει σε μια στιγμή. Ειδικά για τις γυναίκες, η πίεση να γίνουν οι «τέλειες μαμάδες» μπορεί να είναι αρκετά δυσβάσταχτη. Και όχι, δεν μιλάμε μόνο για τη δημιουργία του τέλειου υγιεινού σχολικού γεύματος – μιλάμε για την προσδοκία του «μητρικού ενστίκτου».

Θεωρητικά, το μητρικό ένστικτο ακούγεται σαν μια σπουδαία ιδέα, αφού κάνει να φαίνεται ότι η μητρότητα είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο. Και αν και υπάρχουν πολλά που μπορούμε να αγαπήσουμε σε αυτή την εμπειρία, οι περισσότεροι γονείς θα συμφωνούσαν ότι η μετάβαση στη γονεϊκότητα κάθε άλλο παρά εύκολη και απρόσκοπτη είναι.

Τι είναι το μητρικό ένστικτο

Για ορισμένους ανθρώπους, το μητρικό ένστικτο υποδηλώνει ότι μια γυναίκα θέλει να κάνει παιδιά. Συχνότερα, το μητρικό ένστικτο αναφέρεται στην αντίληψη ότι, κατά κάποιο τρόπο, η διαίσθηση της γυναίκας για φροντίδα θα ενεργοποιηθεί φυσικά μετά τη γέννα. Ξαφνικά, θα ξέρει ακριβώς τι χρειάζεται αυτός ο μικροσκοπικός άνθρωπος χωρίς καμία εικασία, και θα μεταβεί φυσικά στη γονεϊκότητα χωρίς κανένα πρόβλημα στην πορεία.

Όπως και να το δει κανείς, η ιδέα επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά στις γυναίκες και τα παιδιά. Αυτό ενισχύει την ιδέα ότι οι γυναίκες όχι μόνο θέλουν παιδιά αλλά και ότι είναι έμφυτα εξοπλισμένες για να τα φροντίζουν. Οτιδήποτε αποκλίνει από αυτή την ιδέα θεωρείται αρνητική εξαίρεση.

Υπάρχει πραγματικά ή είναι ένας μύθος;

Κάποιες γυναίκες γνωρίζουν από νεαρή ηλικία ότι θέλουν μια μέρα να αποκτήσουν παιδιά, ενώ υπάρχουν και άλλες που απλά αισθάνονται από τη φύση τους άνετα με τη φροντίδα των παιδιών. Όμως, όπως θα συμφωνήσουν οι περισσότεροι γονείς -ειδικά με το πρώτο τους παιδί- το να μάθουν πώς να φροντίζουν ένα νεογέννητο μπορεί να είναι κάθε άλλο παρά εύκολο ή ενστικτώδες.

Ορισμένες μελέτες αποκαλύπτουν τον πρώιμο συναισθηματικό δεσμό μεταξύ των μητέρων και των μωρών τους, ιδίως μέσω της απελευθέρωσης ωκυτοκίνης κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Παρομοίως, ορισμένες μελέτες επισημαίνουν ότι ο πρώιμος προγεννητικός δεσμός εμφανίζεται περίπου τη στιγμή που η έγκυος αισθάνεται για πρώτη φορά το μωρό της να κινείται. Καμία από αυτές τις μελέτες, ωστόσο, δεν υποστηρίζει την ιδέα ενός έμφυτου μητρικού ενστίκτου.

Εν ολίγοις: Ναι, η ιδέα ότι όλες οι γυναίκες έχουν «μητρικό ένστικτο» είναι μύθος. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2018 που ερεύνησε την προσκόλληση μεταξύ των νέων μαμάδων και των μωρών τους, δεν είναι ασυνήθιστο για τις γυναίκες να δυσκολεύονται να νιώσουν συνδεδεμένες με το νεογέννητο ή να έχουν μια αίσθηση «μητρικής αγάπης» προς αυτό αμέσως μετά τη γέννηση.

Παρόλο που συμπεριφορές όπως η επαφή δέρμα με δέρμα και ο θηλασμός μπορούν να βοηθήσουν στην προσκόλληση, πολλές από τις γυναίκες που συμμετείχαν σε αυτές τις μελέτες χρειάστηκαν έως και μια εβδομάδα για να εκφράσουν την αίσθηση μιας πραγματικής σύνδεσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, χρειάστηκαν ακόμη και μήνες για να εμφανιστεί αυτός ο δεσμός.

Το θέμα αυτό γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο όταν προσθέσουμε την πραγματικότητα της επιλόχειας κατάθλιψης, η οποία μπορεί να κάνει την εμπειρία του δεσμού πιο δύσκολη ή να καθυστερήσει για τις μητέρες που παλεύουν με αυτήν. Το να προσπαθείτε να διαχειριστείτε τη φροντίδα του νεογέννητου και ταυτόχρονα να έχετε και μια έντονη συναισθηματική φόρτιση είναι μια δύσκολη αποστολή.

Άλλα τεκμηριωμένα ζητήματα που μπορούν να καθυστερήσουν τον μητρικό δεσμό περιλαμβάνουν την εμπειρία ενός τραυματικού τοκετού που καθυστέρησε την αγκαλιά με το μωρό, τη μη ύπαρξη της εμπειρίας του τοκετού που επιθυμούσατε και την τρομακτική πραγματικότητα της φροντίδας ενός νεογέννητου. Αυτά τα συναισθήματα αποσύνδεσης είναι στην πραγματικότητα απολύτως φυσιολογικά. Αλλά λόγω των κοινωνικών πιέσεων που υπαγορεύουν ότι μια γυναίκα πρέπει να νιώθει αμέσως δεμένη με το μωρό της, πολλές γυναίκες εξέφρασαν ενοχές και ντροπή σε αμέτρητες μελέτες όταν δεν ένιωθαν αυτή την άμεση σύνδεση.

Γιατί χρειάζεται να βασιστούμε στην κοινότητα για υποστήριξη και όχι στο ένστικτο

Είναι φυσιολογικό να αισθανόμαστε τρομαγμένες από την πραγματικότητα της μητρότητας. Ανεξάρτητα από το πόσο τέλεια υποτίθεται ότι θα ήταν η φανταστική σας εμπειρία της γονεϊκότητας, χρειάζεται να ξέρετε ότι θα υπάρξουν προβλήματα. Κάθε μωρό είναι διαφορετικό, και παρόλο που μόλις περάσατε εννέα μήνες «κουβαλώντας το», μόλις τώρα αρχίσατε και οι δύο να συνηθίζετε ο ένας τον άλλον.

Όσο δελεαστική κι αν είναι η έννοια του έμφυτου μητρικού ενστίκτου, είναι επίσης ένα δίκοπο μαχαίρι που μπορεί να σας αποτρέψει από το να λάβετε βοήθεια όταν τη χρειάζεστε. Προσπαθώντας να ακολουθήσετε το ιδεώδες ότι θα πρέπει από τη φύση σας να ξέρετε πώς να κάνετε τα πάντα -ακόμη κι αν δεν έχετε φροντίσει ποτέ πριν μικρά παιδιά- προετοιμάζετε τον εαυτό σας για αποτυχία.

Όταν δυσκολεύεστε με μια συγκεκριμένη εργασία, όπως ο θηλασμός, η μετάβαση σε στερεές τροφές ή ακόμη και η εκπαίδευση στο γιογιό (που είναι απολύτως συνηθισμένες προκλήσεις), θα αξιολογείτε τις ενέργειές σας με βάση μια μυθική έννοια που είναι αδύνατο να ισχύει. Παρομοίως, η επίκληση του “μητρικού ενστίκτου” ως μια έμφυτη δύναμη για όσες γεννούν αγνοεί την πραγματικότητα ότι οι πατέρες και οι θετοί γονείς είναι εξίσου ικανοί να εκτελούν καθήκοντα φροντίδας παιδιών και να εμφανίζουν αυξημένα επίπεδα ωκυτοκίνης όταν συμμετέχουν σε δραστηριότητες δεσμού με τα παιδιά τους.

Πηγή:

www.mindbodygreen.com/articles/what-is-maternal-instinct