Μπορεί τα μάτια να είναι, όπως λέει ο λαός μας, ο καθρέφτης της ψυχής αλλά οι ρυτίδες που συχνά σχηματίζονται γύρω τους είναι σίγουρα ο καθρέφτης της ηλικίας μας. Για αυτό και η επιστήμη της κοσμητικής έψαχνε πάντα μεθόδους για να προλάβει, καλύψει ή ακόμα και να διορθώσει τα σημάδια της γήρανσης σε όλο το πρόσωπο αλλά ειδικότερα γύρω από τα μάτια. Σήμερα με τις εξελίξεις στην κατανόηση της χρόνο- και φωτογήρανσης, τα νεότερα φυσικά και χημικά συστατικά των καλλυντικών και τα εξελιγμένα ιατρικά μηχανήματα μπορούμε όχι απλά να καλύψουμε αλλά να αναστρέψουμε τα σημάδια του χρόνου. Οι ρυτίδες που εμφανίζονται σε όλο το σώμα αλλά πιο πρώιμα και εντονότερα γύρω από τα μάτια είναι αποτέλεσμα τριών κυρίως παραγόντων: του χρόνου, της έκθεσης στον ήλιο και των εκφράσεων του προσώπου.
Καθώς μεγαλώνουμε τα κύτταρα του δέρματος και ειδικότερα τα κερατινοκύτταρα στην επιδερμίδα και οι ινοβλάστες στο χόριο χάνουν προοδευτικά την ικανότητα τους για φυσιολογικό πολλαπλασιασμό και ομαλή παραγωγή κολλαγόνου, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται υπερκερατώσεις στην επιφάνεια και άμορφες μάζες συνδετικού ιστού στα βαθύτερα στρώματα. Παρόλο που τα παραπάνω θα εμφανιστούν φυσιολογικά σε κάποιο βαθμό, επιδεινώνονται δραματικά από παράγοντες όπως το κάπνισμα, η κακή διατροφή, η έλλειψη ύπνου, η αφυδάτωση του δέρματος και ορισμένα φάρμακα ή παθήσεις. Ο ήλιος είναι απαραίτητος για τη ζωή αλλά η υπερβολική έκθεση αφήνει έντονα τα σημάδια του στο δέρμα. Λόγω της δράσης της υπεριώδους ακτινοβολίας προκαλούνται βλάβες στο DNA των κυττάρων με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται η λειτουργία τους και να δημιουργούνται προκαρκινικές και καρκινικές αλλοιώσεις.
Παράλληλα η έκθεση στο δυνατό ηλιακό φώς προδιαθέτει και για έντονες εκφράσεις του προσώπου που σε χρόνια βάση οδηγούν σε μόνιμες, βαθιές ρυτίδες. Τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε τις ρυτίδες; Όπως ξέρουμε η πρόληψη είναι καλύτερη από την αντιμετώπιση και αυτό ισχύει και για τις ρυτίδες των ματιών. Σωστή διατροφή με αυξημένες ποσότητες φρούτων και λαχανικών και των αντίστοιχων αντιοξειδωτικών που αυτά περιέχουν προστατεύει από το οξειδωτικό στρες που προκαλούν ο ήλιος, το κάπνισμα, η ρύπανση του περιβάλλοντος ,το άγχος και διάφορα φάρμακα ή παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης.
Η επαρκής διάρκεια του ύπνου είναι πολύ βασική για την πρόληψη των ρυτίδων, τόσο λόγω της γενικότερης ξεκούρασης όσο και της απορρόφησης των θρεπτικών συστατικών που αυτό χρειάζεται. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η ώρες που είναι εντονότερη η ανάπλαση του δέρματος και η απορρόφηση των ωφέλιμων συστατικών από το αίμα αλλά και από την επιφάνεια του είναι από τη 1 έως τις 3 το βράδυ, ώρες που πολλοί μάλλον δεν αφιερώνουν στον ύπνο. Η αποφυγή απευθείας έκθεσης στον ήλιο και η χρήση αποτελεσματικών αντιηλιακών, ιδιαίτερα τις ώρες που είναι έντονη η ηλιοφάνεια (11-4 το μεσημέρι) είναι μια πρακτική που μπορούμε να υιοθετήσουμε από νεαρή ηλικία και όχι όταν οι ρυτίδες έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους. Οι διάφορες κρέμες, οροί και άλλα καλλυντικά που κυκλοφορούν βοηθούν όχι μόνο στην αντιμετώπιση αλλά και στην πρόληψη των ρυτίδων, ενυδατώνοντας το δέρμα, διατηρώντας την ελαστικότητα του και εν μέρει αναστρέφοντας τις βλαπτικές επιδράσεις του περιβάλλοντος.
Έιναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιούνται σκευάσματα από αξιόπιστες εταιρείες, χωρίς αλλεργιογόνους παράγοντες και επικίνδυνα συντηρητικά. Οι καταναλωτές πρέπει να επιλέγουν προϊόντα που αντιστοιχούν στο ηλικιακό γκρουπ που ανήκουν, ώστε να έχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Καλό είναι επίσης να θυμούνται ότι οι πρωινές κρέμες πρέπει να είναι ενυδατικές με ή χωρίς αντιηλιακό ενώ οι βραδινές να έχουν αντιρυτιδική δράση. Οι δραστικές ουσίες που αποδεδειγμένα επάγουν την παραγωγή κολλαγόνου και μειώνουν τις ρυτίδες είναι το ρετινοικό οξύ, η βιταμίνη C και τα α-υδροξυοξέα. Ακόμα όμως και αν περιέχονται αυτές οι ουσίες σε κάποιο σκεύασμα, η περιεκτικότητα, η χημική μορφή, τα έκδοχα και ο τρόπος αποδέσμευσης είναι αυτά που θα καθορίσουν σημαντικά το τελικό αποτέλεσμα. Είναι λογικό λοιπόν οι ενδιαφερόμενοι να απευθύνονται στους πλέον ειδικούς, που δεν είναι άλλοι από τους δερματολόγους για τη σωστή καθοδήγηση και για τα καλλυντικά. Όταν οι ρυτίδες έχουν πλέον εγκατασταθεί τα τοπικά σκευάσματα βοηθάνε μεν, όχι θεαματικά δε. Τότε πρέπει να περάσουμε σε πιο δραστικά μέσα όπως η χρήση της βοτουλινικής τοξίνης, που ακινητοποιεί τους μύες και βελτιώνει ή απαλείφει τις ρυτίδες. Αν το αποτέλεσμα δεν είναι επαρκές, μπορούμε να ‘γεμίσουμε’ τις ρυτίδες με ενέσιμα εμφυτεύματα όπως για παράδειγμα το υαλουρονικό οξύ. Και εδώ η επιλογή του κατάλληλου σκευάσματος είναι πολύ σημαντική για τη διάρκεια και την ασφάλεια του αποτελέσματος, κάτι που δυστυχώς αντανακλάται και στην τιμή της συνεδρίας, όπου ισχύει η κλασσική ρήση ‘ότι πληρώνεις παίρνεις’
Πρέπει να ζητάτε πάντα από το γιατρό σας να σας πληροφορήσει γραπτώς το σκεύασμα που χρησιμοποίησε, ενώ στο εξωτερικό συχνά κολλάνε το μοναδικό αυτοκόλλητο που συνοδεύει το σκεύασμα στο φάκελο του ασθενούς για ακόμα μεγαλύτερη αξιοπιστία. Αυτό εξασφαλίζει τόσο το γιατρό όσο και τον ασθενή ενώ βοηθάει και τους συναδέλφους για να γνωρίζουν το ιστορικό ενός μελλοντικού ασθενούς τους. Εναλλακτικά μπορούμε να εφαρμόσουμε σε διαδοχικές συνεδρίες αυξητικούς παράγοντες από αυτόλογο πλάσμα που παίρνουμε από την ίδια την ενδιαφερόμενη, ή υλικά μεσοθεραπείας. Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί και μια σειρά από laser που προκαλούν κυρίως θερμική βλάβη στο δέρμα, διεγείροντας έτσι τα κύτταρα για παραγωγή κολλαγόνου και επομένως για εξάλειψη των ρυτίδων και της γενικότερης χαλάρωσης.
Αν πλέον η κατάσταση είναι πολύ επιβαρυμένη, μπορούμε να συστήσουμε εφαρμογές πλαστικής χειρουργικής όπως η βλεφαροπλαστική και το λίφτινγκ. Συμπερασματικά, η αντιμετώπιση των ρυτίδων συνήθως απαιτεί συνδυασμό τεχνικών ώστε να εκμεταλλευτούμε ιδανικά τα πλεονεκτήματα κάθε μεθόδου χωρίς να υπερβάλουμε στην εφαρμογή τους, για να έχουμε ένα φυσικό και ευχάριστο αποτέλεσμα.
