Πόσες φορές δεν έχεις νιώσει πως κάποιο αγαπημένο πρόσωπο υπάρχει ακόμα μέσα σου, παρότι έχει απομακρυνθεί οριστικά από τη ζωή σου; Είναι σχεδόν θαυμαστή η δύναμη της ανθρώπινης σύνδεσης: ακόμα κι αν μας χωρίζουν χιλιόμετρα, χρόνια ή ένα αμετάκλητο αντίο, εκείνοι που αγγίξαμε και μας άγγιξαν φαίνεται να φωλιάζουν κάπου βαθιά, σε επίπεδο αόρατο μα ολοζώντανο.
Η αντήχηση των συναισθηματικών αποτυπωμάτων
«Δεν είμαστε απλώς οι σκέψεις μας· είμαστε όλα όσα έχουμε ζήσει με τους άλλους.»
Όταν αγαπάμε, δεν ανταλλάσσουμε απλώς λόγια ή συναισθήματα· διασταυρωνόμαστε ενεργειακά, μοιραζόμαστε εμπειρίες και χαράζουμε ο ένας στον άλλον ανεξίτηλα ίχνη. Κάθε σημαντική σχέση δεν είναι παρά ένα περίπλοκο πλέγμα κοινών αναμνήσεων, βαθιών εννοιολογικών συμφωνιών και αμοιβαίων μεταμορφώσεων που δύσκολα σβήνονται με μια απλή λέξη όπως το «αντίο».
Η νευροεπιστήμη, μάλιστα, επιβεβαιώνει αυτό που οι αρχαίοι φιλόσοφοι διαισθάνονταν: οι σχέσεις μας επανασυνθέτουν, κυριολεκτικά, τον εγκέφαλό μας. Τα νευρωνικά μονοπάτια που δημιουργούνται στο πλαίσιο μιας ουσιαστικής σχέσης, δεν χάνονται αυτοστιγμεί όταν αυτή λήγει· παραμένουν, αθόρυβα και επίμονα, επηρεάζοντας τις σκέψεις, τα συναισθήματα και την οπτική μας για τον κόσμο.
Η αιωνιότητα στην πεπερασμένη αγάπη
«Ό,τι είναι δεμένο με αγάπη, δεν λύνεται ποτέ εντελώς.»
Διακρίνεται μια βαθιά, σχεδόν μυστικιστική αλήθεια στην ιδέα πως καμία σχέση δεν τελειώνει ολοκληρωτικά. Ακόμα και όταν η φυσική παρουσία διακόπτεται, η ουσία της παραμένει σε άλλη διάσταση – εσωτερική, υποκειμενική, αλλά εξίσου υπαρκτή.
Είναι σαν τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν το σώμα μας: δεν εξαφανίζονται, απλώς αλλάζουν μορφή. Έτσι και οι ανθρώπινοι δεσμοί: από μια καθημερινή, απτή επαφή, μεταμορφώνονται σε μια εσωτερική συνομιλία, σε μια σιωπηλή παρουσία που μας συντροφεύει στις πιο μοναχικές μας διαδρομές.
Η πιθανότητα μιας βαθύτερης κβαντικής σύνδεσης
«Στη σύμπλεκτη τάξη, το καθετί εμπεριέχεται σε οτιδήποτε άλλο» – David Bohm
Υπάρχει η άποψη ότι όλοι και όλα συνδεόμαστε μεταξύ μας μέσα από ένα κβαντικό πεδίο. Κάποιοι ερευνητές και στοχαστές έχουν συζητήσει τη θεωρία ότι στο επίπεδο της κβαντικής πραγματικότητας, κάθε μόριο και κάθε ύπαρξη αλληλεπιδρά με όλα τα άλλα, δημιουργώντας ένα αόρατο δίκτυο που υπερβαίνει τα όρια χώρου και χρόνου. Μπορεί να μην έχει αποδειχτεί επιστημονικά με τρόπο που να γίνεται αποδεκτός από όλους, όμως αυτή η προοπτική συμπληρώνει την εικόνα της ανθρώπινης σύνδεσης με μια σχεδόν ποιητική ματιά: ίσως εκείνοι που αγαπήσαμε πραγματικά να συνεχίζουν να υπάρχουν μέσα μας και μέσω ενός ενδογενούς «κβαντικού δεσμού», εξηγώντας έτσι γιατί η παρουσία τους παραμένει ακόμη κι όταν έχουν φύγει.
Το φαινόμενο του ψυχικού απόηχου
«Χρειάζονται δύο για να γεννηθεί μια αγάπη, μα αρκεί ένας για να τη διατηρήσει ζωντανή στη μνήμη.»
Σκέψου πόσες φορές έχεις αιφνιδιαστεί από τον τρόπο που μιλάς, γελάς ή αντιδράς, καθώς σου θυμίζει έντονα κάποιον που αγάπησες. Μπορεί να μιμείσαι φράσεις του ή συνήθειες που άλλοτε θεωρούσες ξένες.
Δεν είναι απλή μίμηση αυτό που συμβαίνει: είναι μια «ενσωμάτωση». Απορροφάμε στοιχεία των ανθρώπων που αγαπήσαμε βαθιά, ώστε η ουσία τους να αναμειγνύεται με τη δική μας. Ο Πλάτωνας, σε μια ποιητική συλλογιστική, περιέγραφε την αγάπη ως «λαχτάρα για τη χαμένη ολότητα», και μέρος αυτής της ολότητας ενσαρκώνεται σε εμάς όταν αγαπάμε.
Οι επτά αόρατοι δεσμοί που επιμένουν
«Κάθε συνάντηση κληροδοτεί κάτι στο είναι μας που δεν μπορεί να μετρηθεί με αριθμούς.»
- Ο δεσμός των μαθημάτων: Κάθε άνθρωπος που αγαπήσαμε μάς δίδαξε κάτι για τον κόσμο και τον εαυτό μας, και αυτά τα μαθήματα δεν «ξεμαθαίνονται».
- Ο δεσμός της μεταμόρφωσης: Βγαίνουμε αλλαγμένοι από κάθε ουσιαστική σχέση, σαν το νερό που παίρνει το σχήμα του δοχείου στο οποίο βρίσκεται.
- Ο δεσμός των αναμνήσεων: Οι αναμνήσεις δεν είναι απλώς εικόνες· διατηρούν παλμούς ζωντανής συγκίνησης, ξυπνώντας ό,τι ζήσαμε.
- Ο δεσμός της ασυνείδητης επιρροής: Υιοθετούμε τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς συχνά δίχως να το αντιληφθούμε.
- Ο δεσμός της κατανόησης: Κάθε σχέση ανοίγει νέους ορίζοντες μέσα μας, αφήνοντας ένα αποτύπωμα που δεν απαλείφεται.
- Ο δεσμός της αντανάκλασης: Μέρος του εαυτού μας καθρεφτίζεται στον άλλο, κι αυτό συνεχίζει να «αντηχεί», ακόμα κι όταν ο άλλος δεν είναι πια παρών.
- Ο δεσμός του ανεκπλήρωτου: Το «τι θα μπορούσε να είναι» μένει για πάντα να πλανάται, μερικές φορές πιο ζωντανό κι από την ίδια την πραγματικότητα που υπήρξε.
Η ποιητική της απουσίας
«Η απουσία δεν σημαίνει παντελή έλλειψη, αλλά μια μορφή διακριτικής παρουσίας.»
Παράδοξα, πολλές φορές οι άνθρωποι γίνονται πιο αισθητοί στην απουσία τους απ’ ό,τι στην παρουσία τους. Ένα άδειο δωμάτιο, άλλοτε γεμάτο φωνές, τώρα μοιάζει να «αντηχεί» όσα ειπώθηκαν και όσα έμειναν ανέκφραστα.
Οι Ιάπωνες περιγράφουν αυτή την ιδέα με την έννοια του «Ma» – το διάστημα που με την πρώτη ματιά φαίνεται κενό, αλλά είναι γεμάτο υπόκωφη ουσία. Σε αυτόν τον υποδόριο χώρο συνεχίζουν να δρουν οι σύνδεσμοί μας με όσους λείπουν.
Η συμφιλίωση με τους αόρατους δεσμούς
«Μην πολεμάς αυτό που δεν μπορείς να αλλάξεις· αγκάλιασέ το σαν αναπόσπαστο κομμάτι του εύθραυστου θαύματος που λέγεται ύπαρξη.»
Πολύ συχνά προσπαθούμε να προχωρήσουμε, να διαγράψουμε, να σβήσουμε κάτι που κάποτε ήταν σημαντικό. Ωστόσο, μπορεί να ανακαλύψουμε μεγαλύτερη σοφία αν πάψουμε να πολεμάμε αυτούς τους αόρατους δεσμούς. Αντί να πασχίζουμε να τους διαρρήξουμε, ίσως επιλέξουμε να τους αναγνωρίσουμε και να τους ενσωματώσουμε συνειδητά στη μετέπειτα ζωή μας.
Ο Τζιμπράν Χαλίλ Τζιμπράν είπε: «Όταν αγαπάς, μη λες “ο Θεός είναι στην καρδιά μου”, αλλά “εγώ είμαι στην καρδιά του Θεού”». Με ανάλογο τρόπο, ίσως είναι πιο απελευθερωτικό να νιώθουμε πως δεν κουβαλάμε απλώς μια ανάμνηση, μα πως συμμετέχουμε σε ένα άχρονο και άχωρο πλέγμα συνδέσεων· ένα πλέγμα που, σύμφωνα με κάποιους, μπορεί να αγγίζει ακόμα και επίπεδα κβαντικής ενέργειας, όσο αβέβαιη κι αν είναι αυτή η υπόθεση.
Επίλογος: Η αιωνιότητα των συνδέσεων
«Δεν υπάρχει πραγματικό τέλος· μόνο νέες μεταμορφώσεις.»
Είναι σχεδόν αδύνατο να σβηστούν εντελώς όσοι αγαπήσαμε ουσιαστικά. Και ίσως να μην το επιθυμούμε ούτε κατά βάθος. Γιατί αυτές οι αόρατες κλωστές των σχέσεων μάς πλουτίζουν, μάς δίνουν βάθος και πολυπλοκότητα· μας θυμίζουν ότι η αγάπη, ακόμα κι αν φαίνεται να έχει τελειώσει, συνεχίζει να πάλλεται σε μια διάσταση αιωνιότητας.
Οι ανθρώπινοι δεσμοί μπορούν να διακοπούν ως γεγονός, αλλά το αποτύπωμα που άφησαν στη συνείδησή μας παραμένει. Ίσως τελικά αυτό να είναι ένα από τα ομορφότερα μυστήρια της ζωής· να μαθαίνουμε πως αγαπήσαμε αληθινά, πως συνδεθήκαμε βαθιά και πως μέσα από αυτές τις συνδέσεις εξακολουθούμε να ωριμάζουμε, να μετουσιωνόμαστε και να προχωράμε, ακόμη κι αν αυτά τα δεσμά παίρνουν μια πιο σιωπηλή, εσωτερική μορφή.
Όπως έγραφε ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε: «Η αγάπη είναι αυτό: δύο μοναξιές που προστατεύουν, αγγίζουν και χαιρετούν η μία την άλλη». Ίσως αυτός ο χαιρετισμός να μην παύει ποτέ στ’ αλήθεια, απλώς αθόρυβα μεταμορφώνεται σε έναν απαλό ψίθυρο που αντηχεί διαρκώς στις πιο κρυφές στοές της ψυχής μας.
Lefraler D.
Φιλόσοφος & Ψυχαναλύτρια
Πηγή: https://www.xtesini.gr/
