της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea
Υπάρχει από το 2.500 π.Χ και πράγματι αποτελείται από 92% νερό. Γι’αυτό άλλωστε και οι αρχαίοι Αιγύπτιοι εκτός από το να το καταναλώνουν σαν φρούτο, το μετέφεραν μαζί τους σε ναυτικές και άλλες αποστολές σαν αποθήκη νερού. Τον 10ο αιώνα μ.Χ. καλλιεργείται στην Κίνα και τον 13ο αιώνα διαδίδεται στην Ευρώπη μέσω των Αράβων. Έγιναν το σύμβολο του μαρτυρίου του Αγίου Λαυρεντίου στην Ιταλία. Κάθε χρόνο, στις 10 Αυγούστου στη Φλωρεντία, ο άγιος των μαγείρων γιορτάζεται με ένα όργιο καρπουζοφαγίας.
Η ελληνική λέξη του φρούτου είναι “υδροπέπων” (αντίστοιχα στην αγγλική γλώσσα “watermelon”) και η λέξη “καρπούζι” προέρχεται από την αντίστοιχη τουρκική “karpuz”. ΄Εχει επικρατήσει η εντύπωση ότι το καρπούζι είναι σκέτο νεράκι, πρόκειται φυσικά για μια άποψη που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ο χυμός του καρπουζιού είναι πλούσιος σε ζάχαρα και άλλα θρεπτικά συστατικά. Η περιεκτικότητα του χυμού στα διάφορα στοιχεία επηρεάζεται από την ποικιλία τις καλλιεργητικές συνθήκες και βασικά από το βαθμό ωρίμασης.
Περιέχει πλήθος ευεργετικών για την υγεία μας συστατικών, πολλά από τα οποία ίσως δεν γνωρίζουμε.
Μάθετε λοιπόν ότι:
1. 100 γρ. καρπούζι έχουν 30 θερμίδες, 7,6 γρ. υδατάνθρακες και 94 γρ. νερό.
2. Ο χυμός του καρπουζιού περιέχει ζάχαρα από 5% έως 8%. Αυτό σημαίνει ότι έχει λίγες θερμίδες. Εχει υπολογιστεί ότι ένα κιλό καρπούζι περιέχει 100-200 μόνο θερμίδες. Το καρπούζι δεν παχαίνει, δυναμώνει και ομορφαίνει.
3. Περιέχει ασκορβικό οξύ (Βιταμίνη C) 8-9mg%. Η βιταμίνη C, δρα προστατευτικά κατά της γήρανσης.
4. Το καρπούζι είναι εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών καθώς περιέχει βιταμίνη C, β-καροτένιο αλλά και βιοτίνη, συμβάλλοντας έτσι στην προστασία του οργανισμού από διάφορους τύπους καρκίνου.
5. Περιέχει β-καροτένιο που είναι προβιταμίνη της βιταμίνης Α, 230 μικρογρ. Η βιταμίνη Α, μας προστατεύει από τις μολύνσεις και ενδυναμώνει την όραση. H βιταμίνη Α, είναι σημαντική για καλύτερη όραση και για αποτελεσματικότερη άμυνα σε μολύνσεις καθώς ενδυναμώνει τα λεμφοκύτταρα του οργανισμού.
6. Περιέχει επίσης βιταμίνη Β6 (0,14mg) , η οποία συμβάλλει στην σύνθεση των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου καθώς συντελεί στην καλύτερη πνευματική και ψυχολογική υγεία. Συμβάλει στη σύνθεση σεροτονίνης, ντοπαμίνης, μελατονίνης 7. Περιέχει το αμινοξύ citrolline, που στον οργανισμό μας μετατρέπεται σε ένα βασικό αμινοξύ, την αργινίνη, που συμβάλλει σημαντικά στη σωστή λειτουργία του καρδιαγγειακού μας συστήματος.
Συμβάλλει, μέσω του αμινοξέος citrolline που εμπεριέχει, στις εύρυθμες καρδιαγγειακές και ανοσολογικές λειτουργίες. Η σχέση κιτρουλίνη-αργινίνη, βοηθά την υγεία της καρδιάς, του ανοσοποιητικού συστήματος και μπορεί να αποδειχθεί πολύ χρήσιμο για όσους πάσχουν από παχυσαρκία και διαβήτη τύπου 2. Επίσης είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να χαλαρώσει τα αιμοφόρα αγγεία, όπως κάνει και το Viagra, χωρίς όμως να έχει ανεπιθύμητες ενέργειες. Η αργινίνη βοηθά επίσης τον κύκλο της ουρίας από την απομάκρυνση της αμμωνίας και άλλων τοξικών ενώσεων από το σώμα μας.
8. Περιέχει λυκοπένιο, μια ουσία με έντονη αντιοξειδωτική δράση, και κάλιο, που συμβάλλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης έχοντας παράλληλα διουρητική δράση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το λυκοπένιο, δηλαδή η χρωστική ουσία στην οποία οφείλεται το κόκκινο χρώμα ορισμένων φρούτων και λαχανικών (π. χ. τομάτας, καρπουζιού), που περιέχεται στο καρπούζι είναι περισσότερο διαθέσιμο για τον ανθρώπινο οργανισμό συγκριτικά με το αντίστοιχο που περιέχεται στην τομάτα. Επίσης, το καρπούζι προσφέρει το λυκοπένιο όταν καταναλώνεται ωμό, σε αντίθεση με την τομάτα, η οποία απελευθερώνει καλύτερα τη συγκεκριμένη ουσία όταν μαγειρευτεί. Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό βεβαίως με τις αποδεδειγμένες ευεργετικές δράσεις του λυκοπενίου στο καρδιαγγειακό σύστημα, στην πρόληψη διαφόρων μορφών καρκίνου και στην άνοση λειτουργία του οργανισμού εξαιτίας της ισχυρής αντιοξειδωτικής του δράσης, καθιστά το καρπούζι ως μια επιπρόσθετη εναλλακτική πηγή υγείας και πρόληψης. To λυκοπένιο, θεωρείται ότι έχει αντικαρκινική δράση. Το λυκοπένιο εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που σχηματίζονται κατά τη διάρκεια του κυτταρικού μεταβολισμού. Η δράση του γίνεται αισθητή κυρίως σε περιστατικά ενάντια στον κίνδυνο του καρκίνου του προστάτη, παρουσιάζοντας, συγχρόνως, ευεργετικές δράσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα.
9. Οι φυτικές ίνες που περιέχει βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου. Είναι πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, οι οποίες βοηθούν την κινητικότητα του εντέρου, ενώ συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου, κυρίως του ορθού. Οι πλούσιες φυτικές ίνες του το καθιστούν σχεδόν απαγορευτικό για τους πάσχοντες από το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.
10. Ο χυμός του προκαλεί έντονη διούρηση καθαρίζοντας το αίμα και τα νεφρά
Αν είστε διαβητικός, δεν είναι μόνο τα καρπούζια ασφαλή για κατανάλωση, αλλά πρέπει να τα απολαύσετε ως μέρος μιας υγιεινής, ισορροπημένης διατροφής.
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Αμερική αποδείχθηκε ότι το παγωμένο καρπούζι, ακόμα κι αν προσφέρει μια ευχάριστη πηγή δροσιάς, είναι κατά πολύ λιγότερο θρεπτικό από το αντίστοιχο που καταναλώνεται σε θερμοκρασία δωματίου. Συγκεκριμένα, διάφορες ποικιλίες καρπουζιού αποθηκεύτηκαν για δύο εβδομάδες σε θερμοκρασίες 21, 13 και 5 oC. Μετά από εξέταση των θρεπτικών συστατικών τους, αποδείχθηκε ότι αυτά που συντηρήθηκαν στους 21 oC περιείχαν 40% περισσότερο λυκοπένιο και 140% επιπλέον β-καροτένιο, το οποίο ο οργανισμός μετατρέπει σε βιταμίνη Α. Από το γεγονός αυτό φαίνεται ότι τα καρπούζια συνεχίζουν να παράγουν θρεπτικές ουσίες ακόμα και μετά τη συλλογή τους και ότι η ψύξη επιβραδύνει αυτή τη διαδικασία. Σημειώνεται, επίσης, ότι η διάρκεια ζωής του φρούτου κυμαίνεται μεταξύ 14 και 21 ημερών σε θερμοκρασία 13 oC, ενώ η αντίστοιχη στο ψυγείο είναι κατά πολύ μικρότερη.
Το καρπούζι περιέχει:
Νερό (gr.) 256
Ενέργεια (Kcal) 84
Πρωτεΐνες (gr.) 5.7
Λιπαρά (gr.) 3.5
Υδατάνθρακες (gr.) 74.8
Φυτικές Ίνες (gr.) 1.1
Ασβέστιο (mg) 19.6
Σίδηρο (mg) 0.7
Μαγνήσιο (mg) 28
Φώσφορο (mg) 30.8
Κάλιο (mg) 314
Νάτριο (mg) 2.8
Ψευδάργυρο (mg) 0.3
Βιταμίνη C (mg) 22.7
Θειαμίνη (mg) 0.1
Ριβοφλαβίνη (mg) 0.1
Νιασίνη (mg) 0.5
Βιταμίνη B-6 (mg) 0.1
Βιταμίνη A (IU) 1593
Τρεις πρακτικές συμβουλές για την σωστή επιλογή του:
1.Το καρπούζι πρέπει να έχει συμμετρικό σχήμα χωρίς κοψίματα ή χτυπήματα και ικανοποιητικό βάρος μιας και αποτελείται από πολύ νερό. Καλύτερα να μην διαλέξετε ούτε το μεγαλύτερο αλλά ούτε το μικρότερο καρπούζι που θα βρείτε. Διαλέξτε ένα μέτριου μεγέθους. Είναι επίσης σημαντικό, είτε μεγάλο, είτε μικρό, να φαίνεται βαρύ για το μέγεθός του.
2. Γυρίστε το και βρείτε ένα σημείο (κηλίδα) πάνω στο καρπούζι που να είναι κίτρινο, όσο πιο κίτρινο είναι τόσο καλύτερα, όχι άσπρη ή πράσινο. Αυτό είναι το σημείο στο οποίο ακουμπούσε το καρπούζι στο έδαφος όταν ωρίμαζε και δεν αποκόπηκε πρόωρα από το φυτό. Αν είναι άσπρο ή πράσινο πιθανόν να το έχουν κόψει πρόωρα και να μην έχει ωριμάσει. Επιθεωρήστε την ουρά. Mία ξεραμένη ουρά δείχνει πως το καρπούζι είναι ώριμο. Ωστόσο, εάν η ουρά του είναι πράσινη, αυτό σημαίνει πως το μάζεψαν πολύ νωρίς και δεν θα είναι έτοιμο. Όταν αγοράζετε ένα καρπούζι που είναι ήδη κομμένο στη μέση από τη λαϊκή ή το σουπερμάρκετ, επιλέξτε η φλούδα του να είναι σκούρα σε χρώμα χωρίς να έχει καμία λευκή ράβδωση και τα κουκούτσια του να είναι σκούρα και όχι λευκά!
3. Χτυπάμε ελαφρά το καρπούζι περίπου στη μέση, αν το καρπούζι κάνει έναν “κούφιο” ήχο τότε είναι καλής ποιότητας
Πώς θα διαλέξετε το πιο γλυκό καρπούζι
Τα άκοπα καρπούζια αποθηκεύονται καλύτερα σε θερμοκρασίες από 10-20 ° C και αντέχει πάνω από 2 εβδομάδες σε δροσερό μέρος. Από την στιγμή που θα κοπεί το καρπούζι, θα πρέπει να διατηρείται στο ψυγείο τυλιγμένο με μεμβράνη συντήρησης τροφίμων και όχι κομμένο σε τεμάχια, γιατί αφυδατώνεται και αλλοιώνεται η γεύση του. Μπορεί να διατηρηθεί για 3-4 μέρες στο ψυγείο.
Αγγελικής Μήλιου
MSc
