Οστεοπόρωση: Η σιωπηλή νόσος και οι κατηγορίες των γυναικών που κινδυνεύουν περισσότερο
Αιτίες, συμπτώματα, “χτίσιμο” δύναμης, και όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις.
Τι είναι η οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση είναι μια ασθένεια που παθαίνει κανείς όταν χάνει οστά ταχύτερα από ό,τι τα δημιουργεί. Osteo σημαίνει οστό και porosis σημαίνει πορώδης (γεμάτος τρύπες). Η οστική απώλεια της οστεοπόρωσης κάνει τα οστά αδύναμα, εύθραυστα και να σπάνε εύκολα.
Συμπτώματα
Πιθανόν κάποιος με οστεοπόρωση να μην έχει κανένα σύμπτωμα σε πρώιμο στάδιο οστεοπόρωσης. Μόλις τα οστά του γίνουν αρκετά αδύναμα, μπορεί να αρχίσει να έχει πόνο στη μέση από σπασμένους ή καταρρεύσαντες σπονδύλους. Μπορεί επίσης να αρχίσει να γέρνει προς τα εμπρός σε σκυφτή θέση και να μειωθεί λίγο το ύψος του από την απώλεια των οστών.
Κατάγματα
Μερικές φορές ένα κάταγμα οστού είναι ο πρώτος τρόπος για να καταλάβει κανείς ότι έχει οστεοπόρωση. Τα κατάγματα μπορεί να συμβούν σε οποιοδήποτε οστό, αλλά είναι πιο συνηθισμένα στο ισχίο, τον καρπό και τη σπονδυλική στήλη. Δεν χρειάζεται πτώση για να προκληθεί κάταγμα στα αδύναμα οστά. Μπορεί κάποιος να το πάθει ανεβαίνοντας σκάλες, σηκώνοντας βαριά αντικείμενα ή ακόμη και σκύβοντας προς τα εμπρός. Αυτού του είδους τα κατάγματα μπορεί να προκαλέσουν μακροχρόνια χρόνια προβλήματα υγείας.
Αιτίες
Τα οιστρογόνα είναι μια ορμόνη που βοηθούν τον οργανισμό να χτίσει και να προστατεύσει τα οστά. Όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων είναι χαμηλά, χάνει οστά. Χάνει επίσης οστά κατά τη διάρκεια και μετά την εμμηνόπαυση, όταν οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν οιστρογόνα. Ο κίνδυνος να πάθει κάποιος οστεοπόρωση αυξάνεται αν δεν έχτισε αρκετά οστά ως παιδί από διατροφική διαταραχή, έλλειψη βιταμίνης D ή ασβεστίου, έλλειψη άσκησης ή άλλο πρόβλημα υγείας.
Παράγοντες κινδύνου
Η οστεοπόρωση μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι πιο συχνή σε ενήλικες άνω των 50 ετών. Οι γυναίκες έχουν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να την πάθουν σε σχέση με τους άνδρες. Η πιθανότητα οστικής απώλειας αυξάνεται στους Ασιάτες και τους λευκούς, σε όσους είναι μικροκαμωμένοι και σε όσους έχουν κάποιο μέλος της οικογένειάς τους με οστεοπόρωση – ειδικά εάν το εν λόγω μέλος της οικογένειας έσπασε κάποιο οστό.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου
Καθώς οι ορμόνες του φύλου (τεστοστερόνη και οιστρογόνα) μειώνονται με την ηλικία, ο κίνδυνος αυξάνεται. Ορισμένες θεραπείες για τον καρκίνο μειώνουν επίσης αυτές τις ορμόνες. Η υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών ή ένας υπερδραστήριος παραθυρεοειδής ή επινεφρίδιος αδένας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο, όπως και άλλες παθήσεις όπως η κοιλιοκάκη, η νεφρική ή ηπατική νόσος, ο λύκος, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Τα στεροειδή, όπως η πρεδνιζόνη, μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο.
Παράγοντες κινδύνου τρόπου ζωής
Η ανεπαρκής σωματική δραστηριότητα κάνει τα οστά να γίνονται πιο αδύναμα με την πάροδο του χρόνου. Η κατανάλωση περισσότερων από δύο αλκοολούχων ποτών την ημέρα αυξάνει τον κίνδυνο, όπως και η χρήση καπνού.
Διάγνωση
Για να διαπιστώσει αν ο ασθενής έχει οστεοπόρωση, ο γιατρός θα πρέπει να εξετάσει την οστική πυκνότητα (BMD). Η πιο συνηθισμένη εξέταση για τον έλεγχο της BMD είναι ένας ειδικός τύπος ακτινογραφίας που ονομάζεται κεντρική απορροφησιομετρία ακτίνων Χ διπλής ενέργειας (DXA). Το αποτέλεσμά της δείχνει αν η οστική πυκνότητα είναι φυσιολογική ή αν υπάρχει ήπια οστική απώλεια (οστεοπενία) ή οστεοπόρωση.
Θεραπεία
Ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει ένα φάρμακο που εμποδίζει την οστική απώλεια ή δημιουργεί νέα οστά. Ορισμένα από αυτά τα φάρμακα, είναι χάπια ενώ άλλα συμπεριλαμβανομένου ενός τύπου ορμόνης και μιας ανοσοθεραπείας, χορηγούνται ως ενέσεις. Ο γιατρός μπορεί επίσης να δώσει οδηγίες για λήψη περισσότερου ασβεστίου και βιταμίνης D, μαζί με περισσότερη άσκηση.
Διατροφή πρόληψης
Το ασβέστιο και η βιταμίνη D είναι και τα δύο βασικά συστατικά για την υγεία των οστών. Κάθε οργανισμός χρειάζεται τη βιταμίνη D για να τον βοηθήσει να απορροφήσει το ασβέστιο. Μπορεί να πάρει κάποια από αυτήν από τον ήλιο, αλλά θα πρέπει επίσης να καταναλώνει κανείς τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη D. Πολλοί άνθρωποι χρειάζονται και ένα συμπλήρωμα. Οι τροφές πλούσιες σε ασβέστιο περιλαμβάνουν γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, φυλλώδη λαχανικά, σολομό ή σαρδέλες με κόκαλα, σόγια και δημητριακά ή χυμό πορτοκαλιού εμπλουτισμένα με ασβέστιο.
“Χτίσιμο” δύναμης
Η άσκηση, ιδιαίτερα οι κινήσεις με βάρη, κρατάει τα οστά γερά καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν. Το περπάτημα επίσης μετράει! 30 λεπτά σωματικής δραστηριότητας 5 ημέρες την εβδομάδα ή 2,5 ώρες συνολικά μπορούν να βοηθήσουν και οι μύες θα ωφεληθούν.
Επιπλοκές
Η οστεοπόρωση που δεν έχει αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει σε πολλαπλά κατάγματα με την πάροδο του χρόνου. Τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης και του ισχίου είναι τα πιο σοβαρά. Μπορεί να αφήσουν κάποιον με μόνιμη αναπηρία και να αυξήσουν τον κίνδυνο θανάτου μέσα στον πρώτο χρόνο μετά το κάταγμα.
