του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea
Συνήθως, το καλοκαίρι ορισμένες αλλεργίες βρίσκονται σε ύφεση, όπως το αλλεργικό άσθμα και η αλλεργική ρινίτιδα που οφείλονται στις γύρεις ή η ατοπική δερματίτιδα (ή αλλεργικό έκζεμα). Ωστόσο, άλλες αλλεργικές παθήσεις κάνουν την εμφάνιση τους την καλοκαιρινή περίοδο. Μερικές μάλιστα, εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους ακόμη και για τη ζωή ορισμένων πολύ ευαίσθητων αλλεργικών ατόμων.
Το αλλεργικό εξάνθημα έχει συνήθως κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: πρόκειται για απλές κοκκινίλες (ερύθημα), ή περιοχές του δέρματος κόκκινες ελαφρά ανασηκωμένες από το υπόλοιπο δέρμα (πομφοί) ή απλά κόκκινα σπυράκια (βλατίδες) που προκαλούν κάποια φαγούρα. Οι πάσχουσες περιοχές του δέρματος μπορεί να ενώνονται μεταξύ τους και να αλλάζουν από ώρα σε ώρα. Η διάρκεια μιας άμεσης αλλεργικής αντίδρασης είναι συνήθως από λίγες ώρες έως λίγες ημέρες.
Μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε, συχνά όμως τα εξανθήματα παρουσιάζονται στα εκτεθειμένα μέρη του σώματος, δηλαδή στον λαιμό, στα χέρια, στα πόδια και στο πρόσωπο. Άλλοτε και ανάλογα με τον αλλεργιογόνο παράγοντα η αντίδραση είναι τοπική, δηλαδή στο σημείο που ήρθε σε επαφή με τον βλαπτικό παράγοντα, ενώ άλλοτε είναι συστηματική, δηλαδή αφορά ολόκληρο το σώμα.
Αλλεργία στον ήλιο: Ηλιακή κνίδωση
Είναι η εμφάνιση αλλεργικού εξανθήματος με έντονο κνησμό στα σημεία του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο. Το αλλεργικό εξάνθημα εμφανίζεται σε σύντομο χρόνο ( λιγότερο της μίας ώρας ) και διαρκεί για λίγες ώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκληφθεί λανθασμένα σαν έγκαυμα από τον ήλιο . Συνήθως υποχωρεί πλήρως σε λίγες ώρες.
Αλλεργίες από καλλυντικά ή φάρμακα: Φωτοδερματίτιδες
Οφείλονται σε πολλά αίτια, αλλά συχνότερα ευθύνονται κάποια φάρμακα ή καλλυντικά, ενώ συστηματικές παθήσεις (π.χ. Ερυθηματώδης Λύκος) μπορεί να συνοδεύονται από φωτοευαισθησία. Η αποφυγή ή η χρήση αντηλιακής κρέμας και η χρήση τοπικών κορτικοειδών είναι η ενδεδειγμένη λύση.
Αλλεργικές Δερματίτιδες εξ επαφής
Συνήθως καλλυντικά του καλοκαιριού (αντιηλιακά, τοπικά επιθέματα αδυνατίσματος κλπ), ακόμη και τα συνηθισμένα το καλοκαίρι tatoo μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές δερματίτιδες σε ευαίσθητα άτομα. Η αποφυγή αυτών των προϊόντων και η χρήση τοπικών κορτικοειδών είναι η σωστή αντιμετώπιση σε αυτή τη περίπτωση.
Αλλεργία στη μέλισσα ή τη σφήκα
Συχνά το εξάνθημα σε εκτεθειμένα μέρη του σώματος (πρόσωπο, χέρια, πόδια) μπορεί να οφείλεται από τσιμπήματα από κουνούπια, κοριούς, μέλισσα, σφήκα κα.Το τσίμπημα από μέλισσα ή σφήκα προκαλεί φυσιολογικά στο σημείο του τσιμπήματος μία μικρή αντίδραση (ερυθρότητα, πόνο και ήπιο οίδημα). Στα ευαισθητοποιημένα άτομα μπορεί να προκληθεί εκτεταμένη αντίδραση (π.χ. πρήζεται όλο το χέρι και ας έχει τσιμπηθεί στο δάκτυλο), ή μπορεί να εμφανισθεί κνίδωση σε όλο το σώμα ή να εμφανίσει το άτομο αλλεργικό shock (καθολική κνίδωση, δύσπνοια, βράγχος φωνής, πτώση της πίεσης, απώλεια των αισθήσεων, κλπ). Τα άτομα με γνωστή ευαισθησία στο δηλητήριο των Υμενοπτέρων πρέπει να διδαχθούν πως θα αντιμετωπίσουν ένα πιθανό αλλεργικό shock και να λαμβάνουν μέτρα προφύλαξης.
Τροφική Αλλεργία
Σε κάποιες περιπτώσεις το αίτιο του αλλεργικού εξανθήματος είναι η κατανάλωση κάποιας τροφής. Οι «ένοχες» τροφές είναι συνήθως τα θαλασσινά ( ψάρια και οστρακοειδή ) και από τα φρούτα κυρίως το ροδάκινο, το σταφύλι και τα σύκα, χωρίς όμως να αποκλείονται τα υπόλοιπα. Οι τροφές μπορεί να προκαλέσουν από απλή φαγούρα στο στόμα και χείλη μέχρι αλλεργικό shock . Για την τροφική αλλεργία η μόνη αγωγή είναι η πρόληψη, αφού βεβαίως διαπιστωθεί η ένοχη τροφή. Πρέπει επίσης να τονισθεί ότι άτομο που εμφάνισε αλλεργικό shock σε κάποια τροφή και για χρόνια δεν ξαναέφαγε, απαγορεύεται να πειραματισθεί μόνο του.
Θα πρέπει πάντα να έχουμε στο μυαλό μας την πιθανότητα το εξάνθημα να οφείλεται σε φωτοευαισθησία, λόγω έντονης έκθεσης στον ήλιο, σε χρήση φαρμάκου ή σε λοιμογόνο παράγοντα. Εξάνθημα που γίνεται αιμορραγικό – δεν ασπρίζει παροδικά κατά την πίεση με το δάχτυλο, φαίνεται σαν μελανιά – πρέπει να εκτιμάται από γιατρό άμεσα.
Θεραπευτική αντιμετώπιση.
Σε περιπτώσεις ήπιου ή τοπικού εξανθήματος μπορεί να αρκεί η απομάκρυνση του αιτίου – αλλεργιογόνου παράγοντα.
Σε περιπτώσεις άμεσης σημαντικής αντίδρασης βοηθάει η χρήση τοπικών αντιφλεγμονωδών σκευασμάτων που περιέχουν υδροκορτιζόνη. Επίσης, σε συνεργασία με τον γιατρό και σε έντονη φαγούρα μπορεί να αποφασιστεί η χρήση αντιισταμινικού από το στόμα για μία ή περισσότερες δόσεις.
Σε βαρύτερες αντιδράσεις που φτάνουν σε αναφυλαξία πρέπει να αναζητηθεί άμεση ιατρική βοήθεια. Η χορήγηση κορτιζόνης μη τοπικά ή αδρεναλίνης πρέπει να γίνεται μετά από ιατρική εκτίμηση και επίβλεψη.
Παιδιά που έχουν γνωστό σοβαρό πρόβλημα αλλεργίας σε κάποιον παράγοντα και έχουν εκτιμηθεί από αλλεργιολόγο έχουν μαζί τους ένεση αδρεναλίνης ή κορτιζόνης. Οι γονείς δεν πρέπει να προμηθεύονται αυτά τα σκευάσματα χωρίς πλήρη εκτίμηση από τον γιατρό τους και εάν αυτός αποφασίσει την χρήση τους από τους γονείς, πρέπει να τους δοθούν λεπτομερείς οδηγίες για το πότε και πώς να τα χρησιμοποιήσουν.
