Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος για την έννοια της εσωστρέφειας, μία έννοια η οποία θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι έγινε συνώνυμη της περιόδου κοινωνικής αποστασιοποίησης που διανύουμε. Πολλοί είναι οι άνθρωποι που στο άκουσμα της οδηγίας ότι θα πρέπει να περάσουν χρόνο χωρίς κοινωνικές επαφές αγχώθηκαν και προβληματίστηκαν, υπήρξαν όμως και πολλοί από εμάς που ένιωσαν μία σχετική οικειότητας στις τρέχουσες συνθήκες.
Τους εσωστρεφείς και τις ξεχωριστές ικανότητές τους περιγράφει η συγγραφέας Susan Cain, στο best seller «Ήρεμη δύναμη – οι κρυφές ικανότητες των εσωστρεφών εφήβων»:
Τι είναι όμως οι εσωστρεφείς; Είναι ένας ψυχολογικός όρος που, σε γενικές γραμμές, περιγράφει όσους απολαμβάνουν την παρέα των άλλων, αλλά τους αρέσει να περνάνε χρόνο και μόνοι. Είναι παρατηρητικοί. Ενδεχομένως να ακούνε περισσότερο και να μιλάνε λιγότερο. Το να είστε εσωστρεφείς σημαίνει ότι έχετε μια έντονη εσωτερική ζωή και ότι θεωρείτε αυτή την εσωτερική ζωή σημαντική.
Αν ο εσωστρεφής είναι κάποιος που έχει το βλέμμα στραμμένο μέσα του, ο εξωστρεφής είναι ακριβώς το αντίθετο. Οι εξωστρεφείς διαπρέπουν στις ομάδες και αντλούν ενέργεια όταν βρίσκονται με άλλους.
Ακόμα κι αν εσείς δεν είστε εσωστρεφείς, πιθανόν να υπάρχουν κάποιοι στην οικογένειά σας ή στον κύκλο των φίλων σας. Οι εσωστρεφείς αποτελούν το ένα τρίτο με ένα δεύτερο του πληθυσμού – που σημαίνει ένας στους δύο ή στους τρεις ανθρώπους που γνωρίζετε. Μερικές φορές είναι εύκολο να τους εντοπίσει κανείς. Είναι εκείνοι που κουλουριάζονται στον καναπέ με ένα βιβλίο, με το τάμπλετ ή το λάπτοπ αντί να περιστοιχίζονται από κόσμο. Στα μεγάλα πάρτι ίσως τους δείτε να μιλάνε με μια χούφτα φίλους – σίγουρα όχι να χορεύουν στα τραπέζια. Στην τάξη κάποιες φορές κοιτάνε αλλού όταν ο καθηγητής ρωτάει ποιος θέλει να μιλήσει. Και προσέχουν – απλώς προτιμάνε να ακολουθούν σιωπηλά και να συμμετέχουν όταν είναι έτοιμοι.
Άλλες φορές οι εσωστρεφείς καταφέρνουν πολύ καλά να κρύβουν την πραγματική τους φύση. Μπορεί να περάσουν απαρατήρητοι στις σχολικές αίθουσες και στην τραπεζαρία του σχολείου, παριστάνοντας τους εξωστρεφείς, ενώ βαθιά μέσα τους ανυπομονούν να δραπετεύσουν από το πλήθος και να περάσουν χρόνο μόνοι.
Το να είναι κανείς εσωστρεφής δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και ντροπαλός. Είναι μια σημαντική διαφορά αυτή. Οι εσωστρεφείς μπορεί να είναι ντροπαλοί, φυσικά. Υπάρχουν και ντροπαλοί εξωστρεφείς όμως. Η ντροπαλή συμπεριφορά μπορεί να μοιάζει με εσωστρέφεια – κάνει τους ανθρώπους να φαίνονται σιωπηλοί και συνεσταλμένοι. Όπως και η εσωστρέφεια, το αίσθημα της ντροπής είναι αρκετά σύνθετο. Εμπεριέχει πολλά επίπεδα. Μπορεί να προέρχεται από νευρικότητα ή ανασφάλεια για το αν θα γίνουν αποδεκτοί από τους άλλους.
Μπορεί να προέρχεται από τον φόβο μην κάνουν κάποιο λάθος. Στην τάξη ένας ντροπαλός μαθητής μπορεί να μη σηκώνει το χέρι του επειδή ανησυχεί μήπως δώσει λάθος απάντηση και νιώσει αμήχανα. Η εσωστρεφής κοπέλα που κάθεται δίπλα του μπορεί να μη σηκώνει το χέρι της για άλλους λόγους. Ίσως να μην αισθάνεται την ανάγκη να συμμετάσχει στο μάθημα. Ή μπορεί να είναι πολύ απασχολημένη με το να ακούει και να τα επεξεργάζεται όλα. Ακριβώς όπως και η εσωστρέφεια, η ντροπή έχει τα πλεονεκτήματά της.
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα ντροπαλά παιδιά τείνουν να είναι πιστοί φίλοι, και διαθέτουν φιλότιμο, συμπόνια και δημιουργικότητα. Και οι ντροπαλοί και οι εσωστρεφείς είναι καταπληκτικοί ακροατές. Και μέσω αυτής τους της ικανότητας είναι καλοί σε ό,τι αφορά την παρατήρηση, τη μάθηση και τα επίπεδα ωριμότητας.
Ο δεκάλογος που ακολουθεί αποτελεί μία καλή υπενθύμιση των ικανοτήτων τους στους εσωστρεφείς, και υπογραμμίζει στους εξωστρεφείς ότι ο σιωπηλός άγνωστος στο απέναντι γραφείο, διαμέρισμα ή αυτοκίνητο έχει πολλά να πει: απλώς προτιμά να επιλέξει το πώς και το πότε θα το κάνει.
- Μια σιωπηλή ιδιοσυγκρασία είναι μια κρυμμένη υπερδύναμη.
- Υπάρχει μια λέξη για τους «ανθρώπους που είναι πολύ απορροφημένοι στις σκέψεις τους»: στοχαστές.
- Οι περισσότερες σπουδαίες ιδέες πηγάζουν από την απομόνωση.
- Μπορείς να τεντωθείς σαν λάστιχο. Μπορείς να κάνεις ό,τι κι ένας εξωστρεφής, ακόμα και να βρεθείς στο φως των προβολέων. Θα υπάρχει πάντα χρόνος για ησυχία αργότερα.
- Αλλά ακόμα κι αν χρειαστεί να τεντωθείς σε κάποιες περιπτώσεις, θα πρέπει να ξαναγυρίσεις στον πραγματικό σου εαυτό όταν τελειώσεις.
- Δύο ή τρεις στενοί φίλοι σημαίνουν περισσότερα απ’ ό,τι εκατό γνωστοί (παρόλο που και οι γνωστοί είναι κι αυτοί πολύ σημαντικοί).
- Οι εσωστρεφείς και οι εξωστρεφείς είναι το γιν και το γιανγκ – αγαπάμε και χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλο.
- Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα αν θέλεις να αποφύγεις τις συζητήσεις περί ανέμων και υδάτων στους διαδρόμους του σχολείου.
- Δεν χρειάζεται να είσαι φωνακλάς για να είσαι αρχηγός. Πάρε παράδειγμα τον Μαχάτμα Γκάντι.
- Και μιας και αναφερθήκαμε στον Γκάντι, έχει πει το εξής: «Με έναν ευγενικό τρόπο μπορείς να ταρακουνήσεις τον κόσμο».
Το βιβλίο «Ήρεμη Δύναμη» της Susan Cain κυκλοφορεί από την Key Books. Βρείτε το εδώ
