Όσοι από εμάς έχουμε περάσει κατάθλιψη κάποια στιγμή της ζωής μας γνωρίζουμε τη μοναξιά που προκαλεί και πώς είναι να αισθάνεται κάποιος ότι δεν ανήκει πουθενά ή ότι δεν έχει αληθινό προορισμό. Η επιστήμη ωστόσο μας αποδεικνύει πως κρύβονται περισσότερα από όσα νομίζουμε πίσω από το φαινόμενο της κατάθλιψης.
Υποστηρίζει πως εκείνοι οι οποίοι διαθέτουν δημιουργικό πνεύμα τείνουν να βλέπουν τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο από ό,τι οι άλλοι άνθρωποι.
Τα επιστημονικά ευρήματα συνδέουν τα δημιουργικά μυαλά τόσο με την κατάθλιψη όσο και με άλλα νοητικά ζητήματα υγείας, όχι όμως για τους λόγους που πιθανό να πιστεύετε. Παρόλο που συχνά οι δημιουργικοί καλλιτέχνες συνδέονται με τους τρελούς καλλιτέχνες, η επιστήμη αποκαλύπτει ότι οι δημιουργικοί άνθρωποι νιώθουν κατάθλιψη εξαιτίας της διαδραστικότητας του εγκεφάλου τους σε σχέση με το περιβάλλον τους – και όχι με την εργασία τους. Kατ’ επέκταση, ορισμένα δημιουργικά άτομα νιώθουν ότι είναι ασυνήθιστα επιρρεπή προς την κατάθλιψη, όταν στην πραγματικότητα αυτό που βιώνουν είναι μια φυσιολογική αντίδραση απέναντι στον κόσμο τον οποίο μας περιβάλλει.
Τα δημιουργικά μυαλά λειτουργούν σε διαφορετικό επίπεδο.
Σύμφωνα με τη νευροεπιστήμονα Nancy Andreasen, οι λιγότερο δημιουργικοί τύποι τείνουν να προσαρμόζονται πολύ γρήγορα στις καταστάσεις και το περιβάλλον γύρω τους, εξαιτίας των όσων τους υποδεικνύουν οι προϊστάμενοί τους – ενώ οι δημιουργικοί άνθρωποι βιώνουν τις καταστάσεις πολύ διαφορετικά:
“Αυτή η ελαστικότητα τους επιτρέπει να αντιλαμβάνονται τα πράγματα με ένα φρέσκο και επαναστατικό τρόπο, ο οποίος αποτελεί μια σημαντική βάση για δημιουργία. Σημαίνει ωστόσο πως ο εσωτερικός τους κόσμος είναι περίπλοκος, ασαφής και αντί για ασπρόμαυρες σκιές, γεμάτος από γκρίζες. Είναι ένας κόσμος γεμάτος με πολλά ερωτήματα και οι εύκολες απαντήσεις σε αυτά είναι πολύ λίγες. Παρότι οι λιγότερο δημιουργικοί άνθρωποι εφαρμόζουν σχεδόν αμέσως εκείνα που τους υποδεικνύουν οι ανώτεροί τους ιεραρχικά – γονείς, δάσκαλοι, ιερείς – τα αληθινά δημιουργικά άτομα ζουν σε ένα ρευστότερο και πιο νεφελώδη κόσμο.”
Επεξεργαζόμαστε τον κόσμο από διαφορετικές οπτικές γωνίες: αναρωτιόμαστε, αναλογιζόμαστε και αναλύουμε. Αυτό μπορεί δυστυχώς να μας οδηγήσει στην απομόνωση, την κοινωνική αποξένωση ή στην κατάθλιψη εξαιτίας του γεγονότος πως είμαστε διαφορετικοί – και ίσως επειδή αισθανόμαστε ότι είμαστε περίεργοι ή παράξενοι. Ένα “φυσιολογικό” περιβάλλον για ένα δημιουργικό άτομο μπορεί να είναι εξαιρετικά αγχωτικό και να περιπλέκει τον τρόπο με τον οποίο στέκεται απέναντι στην κοινωνία.
Δεν είστε μόνοι
Το αίσθημα απομόνωσης είναι απόλυτα κατανοητό και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο οι οποίοι αισθάνονται το ίδιο. Αυτό που χρειάζονται τα δημιουργικά άτομα είναι να βρουν ανθρώπους σαν εκείνους για να μπορέσουν να νιώσουν ότι ανήκουν κάπου. Όπως για παράδειγμα θα ένιωθαν άβολα οι πολιτικοί σε μια σχολή χορού, έτσι και οι δημιουργικοί άνθρωποι αδυνατούν να χωρέσουν κάπου όπου αισθάνονται ότι δεν ανήκουν. Χωρίς τα απαραίτητα εργαλεία και την κατάλληλη ενθάρρυνση και υποστήριξη, δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι οι διαφορές τους είναι αυτές που τους κάνουν ξεχωριστούς – κάτι το οποίο μπορεί σταδιακά να τους οδηγήσει στα πρόθυρα της κατάθλιψης.
Αγαπήστε τη δημιουργικότητά σας
Η Andreasen λέει πως υπάρχουν μερικά πράγματα τα οποία πρέπει πάντα να έχουμε υπόψιν μας σε ό,τι αφορά τη δημιουργική μας φύση. Πρέπει να αναγνωρίζουμε τα χαρίσματά μας, τα ταλέντα μας και να μην τα αφήνουμε σε καμία περίπτωση ανεκμετάλλευτα. Είναι αναγκαίο να τα προστατεύουμε και να τα φροντίζουμε, όπως θα κάναμε με ένα πολύτιμο κήπο. Αν μπλοκάρουμε τα ταλέντα μας, μπλοκάρουμε τους αληθινούς εαυτούς μας και αυτό θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε κατάθλιψη σοβαρού βαθμού.
Πρέπει επίσης να αποδεχόμαστε τη διαφορετικότητά μας – διότι πάντοτε θα φαινόμαστε περίεργοι σε κάποιον που είναι λιγότερο αυθεντικός από εμάς. Το να είσαι παράξενος είναι πολύ πιο ενδιαφέρον από το να είσαι φυσιολογικός. Τέλος λέει πως πρέπει να οχυρωνόμαστε με τα δικά μας άτομα! Η δημιουργικότητά μας θα ανθίσει μέσα από αυτά, για να μην αναφέρουμε το γεγονός πως οι δικοί μας άνθρωποι είναι εκείνοι που μας αγαπούν και μας υποστηρίζουν για αυτό ακριβώς που είμαστε!
Η Andreasen παραδέχεται ότι είναι πολύ πιο πιθανό τα δημιουργικά άτομα να είναι επιρρεπή στις νοητικές ασθένειες κι αυτό επειδή έχουν πρόβλημα στο να φιλτράρουν ή να αποκλείσουν τα εξωτερικά ερεθίσματα που βομβαρδίζουν τον εγκέφαλό τους. Προσθέτει επίσης, πως ορισμένοι δημιουργικοί άνθρωποι τείνουν να αποφεύγουν την ανθρώπινη επαφή εξαιτίας της εξαιρετικά ευαίσθητης προσωπικότητάς τους.
Ωστόσο, καταλήγει, αν κατανοήσουμε και αποδεχτούμε τη μοναδικότητά μας, κερδίζουμε σημαντικό έδαφος στον αγώνα κατά της κατάθλιψης!
