Πέρα από τον εγκέφαλο, τα μάτια είναι ίσως το πιο περίπλοκο όργανο του ανθρώπινου σώματος. Μπορούν να ανακατεύουν το φως, να εστιάζουν στον κόσμο γύρω μας και να μας δίνουν όραμα. Ωστόσο, για τους περισσότερους, το πιο συναρπαστικό πράγμα με τα μάτια είναι το χρώμα τους. Μερικοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι έχουν παρατηρήσει μικροαλλαγές στο χρώμα των ματιών τους με την πάροδο του χρόνου. Το γεγονός αυτό μας προβληματίζει και μας οδηγεί στο ερώτημα: μπορεί να αλλάξει το χρώμα των ματιών με την ηλικία; Άραγε πόσο πιθανό είναι μεγαλώνοντας να αποκτήσουμε το χρώμα που πάντα ονειρευόμασταν;
Ίσως να έχουμε την εντύπωση ότι το χρώμα των ματιών είναι ένα από εκείνα τα χαρακτηριστικά που μας καθορίζουν από την στιγμή της γέννησης μας. Όπως για παράδειγμα, το σχήμα της μύτης μας ή το μέγεθος των αυτιών μας. Αλλά προς έκπληξη όλων, το χρώμα των ματιών μας δεν παραμένει το ίδιο καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής μας.
Ένα ευρύ φάσμα εξωγενών παραγόντων μπορεί να είναι υπεύθυνο γι αυτές τις χρωματικές μετατροπές. Από ένα τραυματισμό μέχρι μια μόλυνση, ή ακόμα και καύσιμο από τον ήλιο, μπορούν να διαταράξουν την χρωματική παλέτα των ματιών μας.
Πώς στα μωρά μπορεί να αλλάξει το χρώμα των ματιών;
pexels
Και ποιος δεν έχει παρατηρήσει αλλαγές στην εικόνα των ματιών των νεογέννητων; Οι φωτογραφίες από τις πρώτες ημέρες της ζωής των μωρών είναι τρανταχτά αποδεικτικά αυτών των χρωματικών μεταβολών. Συνήθως, τα μικρά παιδιά δεν διατηρούν το χρώμα με το οποίο γεννήθηκαν.
Τα στοιχεία, ωστόσο, δείχνουν ότι αν το χρώμα τον ματιών ενός μωρού αλλάζει, αυτό, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ίδια την σύνθεση του χρώματος.
Σύμφωνα με έρευνα της Cassie Ludwig -οφθαλμίατρο στο Byers Eye Institute στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ- που διενεργήθηκε με την καταγραφή της ίριδας 148 νεογέννητων, διατυπώθηκε ότι σχεδόν τα δύο τρίτα των μωρών γεννήθηκαν με καστανά μάτια και το ένα πέμπτο με μπλε.
Δύο χρόνια αργότερα, η Ludwig και οι συνεργάτες της διαπίστωσαν ότι από τα 40 μωρά με μπλε μάτια της μελέτης, τα 11 είχαν καστανά μάτια στην ηλικία των δύο ετών, τα τρία είχαν καστανοπράσινα και δύο πράσινα. Από τα 77 νεογέννητα με καστανά μάτια, σχεδόν όλα (73) διατήρησαν αυτό το χρώμα στην ηλικία των δύο ετών. Φαίνεται, λοιπόν, ότι τα μπλε μάτια είναι πολύ πιο πιθανό να αλλάξουν από τα καστανά στα πρώτα στάδια της ζωής μας. Μα γιατί?
Ένα στοιχείο κρύβεται στο γεγονός ότι όταν το χρώμα τελικά αλλάζει, έχει την τάση να γίνεται πιο σκουρόχρωμο, παρά πιο ανοιχτόχρωμο. Αυτή η ροπή ίσως να οφείλεται στην συσσώρευση προστατευτικής χρωστικής ουσίας στις ίριδες των ματιών, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Αν και έχει παρατηρηθεί ότι η ηλικία που οριστικοποιείται το χρώμα των ματιών δεν ξεπερνάει τα 6 έτη, πιθανόν, σε μερικές περιπτώσεις, να συνεχίζει να μεταβάλλεται τόσο κατά την εφηβεία όσο και στην διάρκεια της ενήλικης ζωής.
Το μυστικό της χρωματικής μεταβολής των ματιών κρύβεται στα μαλλιά μας
Υπάρχουν παραλληλισμοί που συνδέουν την αλλαγή του χρώματος των μαλλιών με εκείνη των ματιών κατά την διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
«Είναι πιθανόν να δείτε φωτογραφίες μερικών παιδιών που είναι ξανθά ως μωρά, αλλά έχουν αρκετά σκούρα καστανά μαλλιά όταν μεγαλώσουν. Η χρωστική ουσία στα μαλλιά μπορεί να αυξηθεί σταδιακά με την πάροδο του χρόνου και αυτό πιθανώς οφείλεται στο ότι τα κύτταρα που παράγουν την χρωστική ουσία αυξάνουν τον αριθμό τους και μεταναστεύουν», επισημαίνει ο David Mackey -καθηγητής οφθαλμολογίας στο Lions Eye Institute στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας-.
Ίσως κάτι τέτοιο συμβαίνει και με τα μάτια μας. Άλλωστε, η κύρια χρωστική ουσία των ματιών είναι η μελανίνη και ο τρόπος που αυτή διανέμεται είναι η αιτία της ύπαρξης των διαφορετικών χρωμάτων.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν έχουμε καμία ιδέα τι είναι αυτό που επηρεάζει ακριβώς τις διακυμάνσεις του χρώματος των ματιών. Μπορεί να είναι περιβαλλοντικοί παράγοντες ή γενετικοί, ή και τα δύο μαζί. Κανείς δεν είναι απολύτως βέβαιος γι’ αυτό.
Τραυματισμοί και ιοί στο παιχνίδι της χρωματικής παλέτας
Αν και οι περισσότερες μεταβολές στο χρώμα των ματιών είναι εντελώς φυσιολογικές, υπάρχουν κι αυτές που προκαλούνται από εξωτερικούς παράγοντες. Μία από τις πιο γνωστές περιπτώσεις αλλαγής χρώματος στα μάτια εξαιτίας τραυματισμού ήταν αυτή του David Bowie.
Η εντυπωσιακή διαφορά μεταξύ του σκούρου αριστερού ματιού του και του απαλού μπλε δεξιού ήταν το αποτέλεσμα μιας γροθιάς στο κεφάλι. Αυτός ο τραυματισμός είχε ως αποτέλεσμα η αριστερή του κόρη να διαστέλλεται μόνιμα, μια κατάσταση γνωστή ως ανισοκορία. Ωστόσο, η γροθιά δεν άλλαξε το μπλε χρώμα των ιριδών του Bowie. Ήταν η μεγενθυμένη κόρη που έκανε το αριστερό του μάτι να φαίνεται πιο σκούρο.
Εκτός από τους τραυματισμούς, η μόλυνση από ορισμένους ιούς μπορεί να προκαλέσει τέτοιες χρωματικές αλλαγές. Όπως για παράδειγμα η ετερόχρωμη κυκλίτιδα του Funch, ένας ιογενείς ιός που έχει ως αποτέλεσμα το διαφορετικό χρώμα των δυο ματιών.
Άλλοι ιοί, επίσης, μπορούν να ευδοκιμήσουν στο εσωτερικό του ματιού και μερικές φορές να επηρεάσουν τη μελανόγχρωση. Σε μια εξαιρετικά σπάνια περίπτωση, ένας επιζών από τον Έμπολα αντιμετώπισε μια αλλαγή στο χρώμα των ματιών από μπλε σε πράσινο όταν ο ιός βρέθηκε να επιμένει στο υγρό των ματιών του αφού είχε καθαριστεί από το σώμα του.
Αν μπορεί να αλλάξει το χρώμα των ματιών μας, τότε όλα είναι πιθανά. Αν πάντα ήθελες αυτό το σμαραγδί πράσινο χρώμα ή το μπλε του ουρανού, μην χάνεις την ελπίδα σου. Η επιστήμη δεν λέει ότι δεν μπορεί να συμβεί, οπότε keep on dreaming.
Βασιλική Μπαγιώργα 4 October 2022
Πηγή: https://ipop.gr/health/mporoyn-ta-matia-mas-na-allaxoyn-chroma/
