Βοτανολογικά προσδιορίζεται με την ονομασία (Litchi chinensis Sonn) ή (Nephelium litchi Cambess) ενώ κοινώς ονομάζεται litchi, lichee, laichi, leechee or Lychee.
Το λίτσι παράγει σαρκώδη φρούτα που έχουν μήκος μέχρι 5 cm και πλάτος 4 cm. Το εξωτερικό του φρούτου καλύπτεται από ροζ-κόκκινη κρούστα, η οποία είναι βρώσιμη, αλλά μπορεί να αφαιρεθεί εύκολα για να αποκαλυφθεί το εσωτερικό του στρώμα, που είναι μία ημιδιαφανής λευκή σάρκα. Το σχήμα του είναι από στρογγυλό έως ωοειδές και σε ορισμένες ποικιλίες καρδιοειδές. Έχει αρωματική μυρωδιά, με γλυκιά και ευχάριστη γεύση.
Κατάγεται πιθανότατα από την Ασία και ειδικότερα από τις περιοχές της νότιας Κίνας, της Μαλαισίας και του Βιετνάμ, όπου η καλλιέργειά του ξεκίνησε το 2.000 π.Χ..
Υπάρχουν περίπου 40 ποικιλίες, αλλά μόνο 15 είναι ευρύτερα γνωστές και έχουν εμπορικό ενδιαφέρον για τα φρούτα που παράγουν. Μερικές ποικιλίες είναι: No Mai Tsze, Kwa Iuk, Kwai mi, Hsiang li, Hsi Chio tsu, Hak ip, και άλλες.
Η μεγαλύτερη καλλιέργεια του λίτσι είναι στην Κίνα και ακολουθούν η Ινδία, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, η Βιρμανία, η Ταϊβάν, η Ιαπωνία, οι Φιλιππίνες, το Queensland, η Μαδαγασκάρη, η Βραζιλία και η Νότια Αφρική.
Στην Ελλάδα αποτελεί πολύ νέα καλλιέργεια που δοκιμάστηκε σε πολύ μικρές εκτάσεις στη δυτική Κρήτη. Τα δεδομένα από αυτές τις φυτείες έδειξαν ότι μπορούν να παραχθούν πολύ καλής ποιότητας καρποί σε κατάλληλες περιοχές της Νότιας Ελλάδας. Η καλλιέργεια μπορεί να υλοποιηθεί στις περιοχές των νήσων Κρήτης, Κυθήρων, Αντικυθήρων και των νομών Μεσσηνίας, Λακωνίας, Δωδεκανήσου και Κυκλάδων που έχουν συνθήκες κατάλληλες για αυτήν την καλλιέργεια.
Πολλαπλασιάζεται με εναέριες καταβολάδες, εγκεντρισμό και μοσχεύματα. Χρειάζεται περιοδικές χαμηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια του χειμώνα προκειμένου να επιτευχθεί η ανθοφορία. Σε περιοχές, όμως όπου η θερμοκρασία κατά τη διάρκεια του χειμώνα παραμένει σταθερά κάτω των 10°C τα δένδρα δεν παράγουν καρπούς αλλά μόνο βλάστηση.
Η καλλιέργεια απαιτεί υψηλή υγρασία από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο ενώ ευδοκιμεί σε αμμώδη εδάφη και σε αμμοαργιλώδη με καλή αποστράγγιση και σχετικά όξινα. Τα δένδρα χρειάζονται ελαφρό ετήσιο ελαφρύ κλάδεμα. Θεωρείται από τις προωθούμενες φυτείες ενώ πιλοτικές φυτείες έχουν δείξει ότι μπορούν να παραχθούν πολύ καλής ποιότητας καρποί σε κατάλληλες περιοχές της Νότιας Ελλάδας και της Κρήτης.
Θρεπτικά συστατικά: Τα λίτσι είναι πλούσια σε βιταμίνη C και έχουν περίπου 65 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια. Τα λίτσι είναι πλούσια πηγή βιταμίνης C, παρέχοντας το 119% της συνιστώμενης ημερήσιας αξίας σε μία μερίδα. Περιέχει επίσης υψηλά επίπεδα βιταμινών Β, όπως βιταμίνη Β6, καθώς και κάλιο, θειαμίνη, νιασίνη, φολικό οξύ και χαλκό.
Πλούσιο σε βιταμίνη C, το lychee έχει επίσης πάνω από το 100% της καθημερινής απαίτησης του οργανισμού σε ασκορβικό οξύ (ABA), ενισχύοντας τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Η βιταμίνη C διεγείρει τη δραστηριότητα των λευκών αιμοσφαιρίων που προστατεύουν το σώμα από τους διάφορους «εισβολείς».
Είναι πλούσια πηγή διαιτητικών ινών που ρυθμίζουν την κίνηση του εντέρου και αποτρέπουν τη δυσκοιλιότητα. Παράλληλα διεγείρει τα γαστρικά και πεπτικά υγρά που προωθούν την αποτελεσματική απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών.
Οι προανθοκυανιδίνες που υπάρχουν στα λίτσι είναι γνωστό ότι έχουν ισχυρή δράση έναντι των ιών. Η λικετανίνη Α2, ένα συστατικό των λίτσι, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εξάπλωσης του ιού.
Η υψηλή περιεκτικότητα σε χαλκό βοηθά στην ενίσχυση της κυκλοφορίας του αίματος στο σώμα καθώς παράγονται περισσότερα ερυθροκυττάρα (RBCs), βελτιστοποιώντας την κυκλοφορία του αίματος και αυξάνοντας την οξυγόνωση των οργάνων και των κυττάρων.
Βοηθούν στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης διατηρώντας την ισορροπία υγρών. Είναι πλούσια σε κάλιο που μειώνει τη συστολή των αρτηριών και των αιμοφόρων αγγείων.
Η βιταμίνη C που περιέχουν δρα ως αντιοξειδωτικό και καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούν ρυτίδες, κηλίδες και πρόωρη γήρανση του δέρματος.
Είναι μια μεγάλη πηγή διαιτητικών ινών που παίζει καθοριστικό ρόλο στην απώλεια βάρους. Έχουν επίσης υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και σχεδόν αμελητέα περιεκτικότητα σε λιπαρά.
Όντας πλούσια σε φλαβανόλη, τα εκχυλίσματα από λίτσι είναι γνωστό ότι αντιμετωπίζουν φλεγμονές και βλάβες ιστών.
Τα μέταλλα που βρίσκονται στα λίτσι, όπως το μαγνήσιο, ο φώσφορος, ο σίδηρος, το μαγγάνιο και ο χαλκός, αυξάνουν την απορρόφηση του ασβεστίου από τα οστά, καθιστώντας τα έτσι γερά και υγιή.
Οι καρποί καταναλώνονται κυρίως αποξηραμένοι αλλά και νωποί ή σε σιρόπι
Τα λίτσι τρώγονται φρέσκα σαν επιδόρπιο ή σε φρουτοσαλάτες. Μπορούν να γεμιστούν με τυρί cottage και να σερβιριστούν σαν σαλάτα μαζί με ξηρούς καρπούς. Επίσης γεμίζονται με τυρί κρέμα και μαγιονέζα ή με ξηρούς καρπούς (ταιριάζουν με pecans). Μπαίνουν σε ζελέ, παγωτά ή σε γλυκά μαζί με σαντιγί. Μαγειρεύονται μαζί με χοιρινό και γίνονται και κομπόστα. Στο εμπόριο κυκλοφορούν και αποξηραμένα.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Τα λίτσι έχουν ένα αρνητικό και αυτό είναι το υψηλό τους περιεχόμενο σε ζάχαρη που φθάνει τα 29 περίπου γραμμάρια σε ένα φλιτζάνι. Για το λόγο αυτό, πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο, ειδικά από διαβητικούς.
Πηγές
- www.radicio.com
- Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
