Η ζήλια, ένα πολύπλοκο ανθρώπινο συναίσθημα, συχνά παρεξηγείται. Με τις ρίζες του στα πρωτόγονα ένστικτα επιβίωσής μας, έχει εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου για να σημαίνει πολύ περισσότερα από τον απλό ανταγωνισμό για πόρους. Στην παρούσα μορφή του, εκδηλώνεται ως συναίσθημα που προκαλείται από αντιληπτές απειλές για την κοινωνική μας θέση, τις σχέσεις ή τα προσωπικά μας επιτεύγματα. Στην καρδιά της, ωστόσο, η ζήλια είναι η πράξη σύγκρισης, μια ασυνείδητη συνήθεια που καλλιεργείται από την κοινωνική μας ανατροφή.
Από τις πρώτες μέρες μας, διδασκόμαστε να συγκρίνουμε. Ως παιδιά, κοιτάμε τους συνομηλίκους μας για να μετρήσουμε την πρόοδό μας σε οτιδήποτε, από την ακαδημαϊκή μέχρι τη σωματική ανάπτυξη. Οι δάσκαλοι συγκρίνουν τους μαθητές με βάση τους βαθμούς τους, οι γονείς συχνά, αν και ακούσια, συγκρίνουν τα παιδιά τους με άλλα και τα αθλήματα τονίζουν τη σημασία του να είσαι ο πιο γρήγορος, ο πιο δυνατός ή ο πιο ικανός. Αυτή η πρώιμη κουλτούρα σύγκρισης θέτει τα θεμέλια για μια συνήθεια που συνεχίζεται στην ενήλικη ζωή, όταν τα διακυβεύματα γίνονται μεγαλύτερα και οι παράμετροι σύγκρισης ευρύτερες.
Αυτή η σύγκριση δεν είναι εγγενώς επιβλαβής. Στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι ένα κρίσιμο εργαλείο για την ανάπτυξη. Μας δίνει τη δυνατότητα να μετράμε τις ικανότητές μας, να προσδιορίζουμε τομείς προς βελτίωση και να θέτουμε σημεία αναφοράς για την επιτυχία. Ωστόσο, όταν η σύγκριση μετατρέπεται σε ανταγωνισμό, γίνεται καταλύτης για τη ζήλια. Αρχίζουμε να αξιολογούμε την αξία μας με βάση τις επιτυχίες και τις αποτυχίες των άλλων. Τα επιτεύγματά μας δεν είναι πλέον ικανοποιητικά από μόνα τους, αλλά κατατάσσονται σε σχέση με τους γύρω μας.
Αυτή η ζήλια που προκαλείται από τη σύγκριση τονίζεται από τα κοινωνικά πρότυπα και τις προσδοκίες. Σε έναν κόσμο που κυριαρχείται ολοένα και περισσότερο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είμαστε συνεχώς εκτεθειμένοι σε επιλεγμένα στιγμιότυπα της ζωής άλλων ανθρώπων – τις τέλειες διακοπές τους, τις φαινομενικά επιτυχημένες καριέρες και τις ειδυλλιακές σχέσεις. Αυτή η αδυσώπητη τροφοδοσία των επιτευγμάτων των άλλων τροφοδοτεί την αίσθηση ανεπάρκειάς μας, ωθώντας μας να συγκρίνουμε και εν τέλει φουντώνει τις φλόγες της ζήλιας.
Το πρόβλημα με αυτόν τον κύκλο είναι ότι τείνει να επικεντρώνεται σε εξωτερικά σημάδια επιτυχίας παρά σε εσωτερική εκπλήρωση. Μας διδάσκουν να αναζητούμε την επικύρωση επιτυγχάνοντας κοινωνικά σημεία αναφοράς, συχνά σε βάρος της προσωπικής μας ευτυχίας ή της ψυχικής μας ηρεμίας. Όταν η αυτοεκτίμησή μας μπλέκεται με τη σύγκριση, η ζήλια είναι ένα προβλέψιμο αποτέλεσμα. Προκύπτει από έναν βαθιά ριζωμένο φόβο της ανεπάρκειας, μια αίσθηση ότι κατά κάποιο τρόπο υστερούμε στο σημείο που «πρέπει» να είμαστε σε σύγκριση με τους συνομηλίκους μας.
Το τοξικό σπιράλ της ζήλιας που βασίζεται στη σύγκριση οδηγεί συχνά σε μια διαστρεβλωμένη αυτοαντίληψη. Έχουμε την τάση να βλέπουμε μόνο τις πτυχές της ζωής των άλλων που επιλέγουν να επιδεικνύουν, ενώ έχουμε πλήρη επίγνωση των δικών μας αγώνων και αποτυχιών. Αυτή η ασυμμετρία στην αντίληψη έχει ως αποτέλεσμα μια υπερβολικά σκληρή αυτοαξιολόγηση και μια μη ρεαλιστική απεικόνιση των άλλων, η οποία απλώς εντείνει τα συναισθήματα της ζήλιας.
Λοιπόν, πώς θα ξεφύγουμε από αυτόν τον κύκλο; Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε ότι η ζήλια πηγάζει από τη σύγκριση. Η συνειδητοποίηση είναι το κλειδί για την αλλαγή. Μόλις το αναγνωρίσουμε αυτό, μπορούμε να αρχίσουμε να αμφισβητούμε την εγκυρότητα των συγκρίσεων μας και τη ζήλια που προκύπτει. Συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με ένα ρεαλιστικό πρότυπο ή πέφτουμε θύματα της παραπλανητικής τελειότητας που συχνά απεικονίζεται στα μέσα ενημέρωσης και στο διαδίκτυο;
Το δεύτερο βήμα είναι να καλλιεργήσετε μια αίσθηση αυτοεκτίμησης ανεξάρτητα από τα εξωτερικά επιτεύγματα. Αυτό σημαίνει να γιορτάζετε την προσωπική ανάπτυξη και τα επιτεύγματα χωρίς να χρειάζεται να τα συγκρίνετε με αυτά των άλλων. Έχει να κάνει με την αναγνώριση της εγγενούς μας αξίας και την αποδοχή ότι το ταξίδι κάθε ατόμου είναι μοναδικό.
Τέλος, πρέπει να αμφισβητήσουμε την κοινωνική αφήγηση ότι η επιτυχία είναι ένας ανταγωνισμός. Η επιτυχία μπορεί να είναι συλλογική και σχετική, με κάθε άτομο να καθορίζει τι σημαίνει για αυτόν. Ο επαναπροσδιορισμός της επιτυχίας με αυτόν τον τρόπο μας επιτρέπει να επικεντρωνόμαστε στους προσωπικούς μας στόχους και φιλοδοξίες, αντί να κοιτάμε συνεχώς πάνω από τους ώμους μας για να δούμε πώς τα πάνε οι άλλοι.
Συμπερασματικά, η ζήλια είναι πράγματι ριζωμένη στη σύγκριση, μια πράξη που είμαστε εκπαιδευμένοι να κάνουμε από μικροί. Αλλά αναπτύσσοντας την επίγνωση αυτού του συνδέσμου και αμφισβητώντας την τάση μας για σύγκριση, μπορούμε να αρχίσουμε να ελέγχουμε τη ζήλια αντί να της επιτρέπουμε να μας ελέγχει. Θυμηθείτε, το θέμα δεν είναι να είστε καλύτεροι από τους άλλους, είναι να είμαστε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας.
Πηγή: https://www.xtesini.gr/
