Έχετε γρίπη ή κρυολόγημα; Ποιες οι διαφορές; Ο εμβολιασμός και τα αντι-ιικά φάρμακα

Xtesini.gr

του Aλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

Επειδή και το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη, έχουν αρκετά κοινά συμπτώματα, μερικές φορές είναι δύσκολο ή και αδύνατο να γίνει σωστή διάγνωση μόνο από τα συμπτώματα. Ειδικά τεστ πρέπει να γίνουν τις πρώτες μέρες, για να μπορέσουμε να πούμε με βεβαιότητα αν κάποιος έχει γρίπη.

Γενικά, να ξέρετε ότι η γρίπη είναι πολύ χειρότερη από το κρυολόγημα, και τα συμπτώματα είναι πολύ πιο έντονα, πχ. πυρετός, πονοκέφαλος, αδυναμία, καταβολή.

Γρίπη

Η γρίπη οφείλεται στους ιούς της γρίπης Α, Β και C οι οποίοι μπορεί να υποδιαιρεθούν σε διαφορετικούς ορότυπους βάσει της απόκρισης αντισωμάτων σε αυτούς τους ιούς. Τέτοιοι είναι οι ιοί που προκαλούν την γρίπη των πτηνών (ορότυπος Η5Ν1) ή των χοίρων (Η1Ν1). Εμφανίζεται με τη μορφή σποραδικών κρουσμάτων και μικροεπιδημιών. Κάθε δέκα- δεκαπέντε έτη εμφανίζεται με τη μορφή πανδημίας και προσβάλλει μεγάλο τμήμα του γενικού πληθυσμού.

Συμπτώματα γρίπης

Τα συμπτώματα της γρίπης αρχίζουν ξαφνικά με

υψηλό πυρετό 39°C ή πυρετός με ρίγη ,
πόνους στους μύες και τα κόκαλα,
βήχα,
αδιαθεσία,
αδυναμία και
ατονία.

Αυτά τα γενικά συμπτώματα συνήθως συνοδεύονται από ρινική συμφόρηση, πονόλαιμο και βήχα.

Η γρίπη στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι καλοήθης πάθηση που αυτοϊάται.

Σπάνια, μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές κυρίως από το αναπνευστικό σύστημα (πνευμονία, βρογχίτιδα).

Η γρίπη των χοίρων συνδυάζεται με εμετό και διάρροια.

Μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσηση και επιπλοκές που καμιά φορά μπορεί να είναι θανατηφόρες για κάποια άτομα, όπως άτομα με χρόνια νοσήματα. Όπως και στο κρυολόγημα, μπορούν να προσβάλουν το ανώτερο η και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος αλλά με σοβαρές επιπλοκές (πνευμονία, βρογχίτιδα).

Η διάρκεια είναι παρόμοια με του κρυολογήματος, αλλά μπορεί να κρατήσει και παραπάνω από εβδομάδα.

Άτομα σε κίνδυνο επιπλοκών σχετικές με τη γρίπη

• Παιδιά μικρότερα των 5 ετών , ειδικά παιδιά κάτω των 2 ετών.

• Ενήλικες 65 ετών και άνω

• Έγκυες  Άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας

• Άσθμα

• Νευρολογικές διαταραχές

• Χρόνιες νόσοι των πνευμόνων, αποφρακτική πνευμονοπάθεια και κυστική ίνωση.

• Καρδιοπάθειες όπως συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια και στεφανιαία νόσος.

• Διαταραχές αίματος ( δρεπανοκυτταρική αναιμία ).

• Ενδοκρινικές νόσοι ( όπως σακχαρώδης διαβήτης).

• Νεφρικές νόσοι

• Νόσοι του ήπατος

• Μεταβολικές διαταραχές

• Εξασθένηση ανοσοποιητικού συστήματος λόγω νόσου ή αγωγής ( HIV ή AIDS,  καρκίνος , χρήση στεροειδών).

• Άτομα μικρότερα των 19 ετών που λαμβάνουν χρόνια θεραπεία με ασπιρίνη

• Νοσηρή παχυσαρκία ( δείκτης μάζας σώματος 40 άνω).

Τι θα κάνω αν έχω γρίπη

Απλά η γρίπη συνήθως απαιτεί:

• Ανάπαυση

• Λήψη άφθονης ποσότητας υγρών (χυμοί)

• Αποφυγή αλκοόλ και καπνού

• Φάρμακα για ανακούφιση των συμπτωμάτων (παυσίπονα και αντιπυρετικά)

•Τα αντιβιοτικά στη γρίπη δε βοηθούν (όπως και σε όλες τις ιώσεις). Ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει αντιβίωση, αν υποψιάζεται βακτηριακή επιπλοκή (π.χ. πνευμονία).

Ο καλύτερος τρόπος για να προστατευτούμε από τη γρίπη είναι ο εμβολιασμός κάθε χρόνο. Ο εμβολιασμός κάθε χρόνο είναι ένα καλό μέσο αποφυγής της γρίπης.

Πώς θα καταλάβω ότι έχω γρίπη

Στο Βόρειο Ημισφαίριο η περίοδος που εμφανίζεται η γρίπη είναι από το Νοέμβριο μέχρι τον Απρίλιο (χωρίς να σημαίνει ότι το καλοκαίρι δε συμβαίνει η γρίπη). Αιφνίδια έναρξη πυρετού, μυαλγιών και συμπτωματολογίας από το αναπνευστικό μπορεί να σημαίνουν γρίπη. Παρά ταύτα και άλλα νοσήματα του αναπνευστικού που οφείλονται σε ιούς ή βακτήρια μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια συμπτωματολογία. Επειδή τα συμπτώματα της γρίπης είναι πολύ γενικά (είναι κοινά δηλαδή και με άλλα νοσήματα ) είναι αδύνατο να γίνει η διάγνωση της γρίπης με βάση μόνο αυτά. Σε περιόδους επιδημίας, η διάγνωση είναι πιο εύκολη.

Ειδικές εξετάσεις αίματος για τον ιό υπάρχουν, αλλά σπάνια χρησιμοποιούνται στην καθημερινή ιατρική πρακτική. Τα πιο συνηθισμένα είναι τα γρήγορα διαγνωστικά τεστ “rapid influenza diagnostic tests.” Τα τεστ αυτά παρέχουν αποτελέσματα σε 30 λεπτά ή και λιγότερο. Δυστυχώς, η ικανότητα τους να ανιχνεύουν τους ιούς ποικίλει ευρέως. Γι αυτό, μπορεί ακόμα να έχετε γρίπη αν και τα αποτελέσματα του τεστ είναι αρνητικά. Εκτός των rapid tests, υπάρχουν πολλά ευαίσθητα και ακριβή τεστ που εκτελούνται σε ειδικευμένα εργαστήρια. Όλα αυτά τα τεστ απαιτούν τη λήψη δείγματος από μύτη ή φάρυγγα με στειλεό και δεν απατούν δείγμα αίματος.

Ποια πρακτικά μέτρα βοηθούν; Ποια πρέπει να είναι η διατροφή και ο τρόπος ζωής του ασθενούς; Ποιος είναι ο ρόλος της βιταμίνης C;

Θεραπευτικά, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες ιώσεις, έτσι και η γρίπη κάνει «τον κύκλο της». Η θεραπεία περιλαμβάνει ξεκούραση, λήψη πολλών υγρών, αποφυγή του καπνίσματος, λήψη αντιπυρετικών για την αντιμετώπιση του πυρετού και παυσίπονων για την αντιμετώπιση των μυαλγιών

Το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη δεν έχουν αιτιολογική θεραπεία.

Χορηγείται αγωγή για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Για την πρόληψη της γρίπης υπάρχει εμβόλιο που είναι αποτελεσματικό στο 75% των περιπτώσεων.

Τι είναι τα αντι-ιικά φάρμακα;

Η γρίπη είναι αυτοϊούμενη και το πλείστο των ασθενών αναρρώνουν μετά από 5-7 ημέρες χωρίς θεραπεία. Βασικές θεραπευτικές οδηγίες παραμένουν η ανάπαυση στο κρεβάτι, η αυξημένη λήψη υγρών και η καταπολέμηση του πυρετού. 50% των νοσούντων λαμβάνει αντιβίωση χωρίς να είναι απαραίτητο. Αυτό που φαίνεται να αλλάζει τελευταία είναι η συνταγογράφηση αντιγριπικών φαρμάκων. Τέσσερα αντιγριπικά φάρμακα κυκλοφορούν παγκόσμια. Από αυτά η οσελταμιβίρη σε χάπια και η ζαναμιβίρη σε εισπνοές είναι τα νεότερα και πιο αποτελεσματικά. Όταν λαμβάνονται το πρώτο 24ωρο εμφάνισης των συμπτωμάτων μειώνουν την διάρκεια της γρίπης έως και 2,5 ημέρες και ελαττώνουν τις επιπλοκές. Η ζαναμιβίρη μπορεί να δοθεί και ως προφύλαξη για την πρόληψη της γρίπης σε μία οικογένεια.
Τα αντι-ιικά φάρμακα είναι συνταγογραφούμενα φάρμακα τα οποία πολεμούν τη γρίπη μέσα στο σώμα σας. Ενώ το CDC συνιστά το εμβόλιο της γρίπης ως το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα στην πρόληψη της γρίπης, τα αντι-ιικά φάρμακα είναι φάρμακα δεύτερης γραμμής άμυνας έναντι της γρίπης και διαφέρουν από τα αντιβιοτικά. Μπορείτε να τα λάβετε μόνο με ιατρική συνταγή.

Ποια αντι-ιικά συστήνονται αυτή την περίοδο;

Υπάρχουν δύο αντι-ιικά που συστήνονται . Οι εμπορικές τους ονομασίες είναι Tamiflu® και το Relenza® (η χημική τους ονομασία είναι oseltamivir and zanamivir).

Ποιος πρέπει να λαμβάνει αντι-ιικά φάρμακα;

Είναι πολύ σημαντικό τα αντι-ιικά να χρησιμοποιούνται νωρίς για τη θεραπεία της γρίπης σε άτομα πολύ άρρωστα από γρίπη ( πχ άτομα που νοσηλεύονται) και σε άτομα που νοσούν και κινδυνεύουν από σοβαρές επιπλοκές, καθώς και σε περιπτώσεις που ο γιατρός θα το κρίνει απαραίτητο.

Οι πιο υγιείς όμως δεν χρειάζονται θεραπεία με αντιικά όταν νοσήσουν από γρίπη.

Ποια είναι τα οφέλη των αντι-ιικών φαρμάκων;

Τα αντι-ιικά φάρμακα μπορούν να σας κάνουν να νιώσετε καλύτερα και να μειώσουν το χρόνο ασθένειας κατά 1 με 2 ημέρες. Μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην πρόληψη σοβαρών επιπλοκών.

Πότε πρέπει να λαμβάνονται;

Έρευνες έχουν δείξει ότι τα αντιικά “δουλεύουν” καλύτερα αν χορηγηθούν μέσα σε δύο μέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων . Εξακολουθεί όμως να υπάρχει όφελος αν χορηγηθούν μετά τις 2 πρώτες μέρες ειδικά σε άτομα που κινδυνεύουν από επιπλοκές.

Για πόσο διάστημα πρέπει να λαμβάνονται τα αντι-ιικά;

Συνήθως για 5 ημέρες αν και οι νοσηλευόμενοι μπορεί να χρειαστούν θεραπεία για παραπάνω από 5 ημέρες.

Μπορούν τα παιδιά να λαμβάνουν αντι-ιικά;

Ναι. Τα παιδιά μπορούν να λάβουν αντιικά.

• Το Tamiflu® είναι εγκεκριμένο σε παιδιά μεγαλύτερα του ενός έτους.

• Το Relenza® είναι εγκεκριμένο για θεραπεία σε παιδιά άνω των 7 ετών αλλά μόνο σε άτομα χωρίς αναπνευστικά προβλήματα (όπως άσθμα), η καρδιακή νόσο.  

Μπορούν οι έγκυες να λαμβάνουν αντιικά;

Ναι. Προς το παρόν δεν υπάρχουν μελέτες που να δείχνουν βλάβες σε εγκύους ή στα έμβρυα μετά τη χορήγηση αντιικών. Aπό την άλλη, η γρίπη μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο ακόμα και θάνατο στις έγκυες. Η λήψη αντιικών μπορεί να προλάβει αυτές τις σοβαρές επιπλοκές. Προς το παρόν, το Tamiflu® είναι το αντιικό φάρμακο που χορηγείται στην περίοδο της εγκυμοσύνης.

Κρυολόγημα

Το κοινό κρυολόγημα είναι η πιο συχνή λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος του ανθρώπου και μαζί με τη γρίπη αποτελούν την πρώτη αιτία νοσηρότητας στον δυτικό κόσμο.

Παρότι όλα τα κρυολογήματα συχνά τα αναφέρουμε ως γρίπη, η αλήθεια είναι ότι το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη είναι διαφορετικές νόσοι.

Το κοινό κρυολόγημα οφείλεται σε περισσότερους από 200 ιούς και μπορεί να προσβάλει το ίδιο άτομο δυο- τρεις φορές ετησίως. Εμφανίζεται με τη μορφή μικροεπιδημιών κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες επειδή μεταδίδεται πολύ εύκολα, τόσο με τα σταγονίδια που παράγονται με τον βήχα όσο και με τα χέρια.

Συμπτώματα κρυολογήματος

Τα συμπτώματα δεν είναι βαριά, είναι όμως βασανιστικά για τις ημέρες που διαρκεί το κρυολόγημα και διαφέρουν από άτομο σε άτομο.

Συνήθως περιλαμβάνουν

πονόλαιμο την πρώτη ημέρα,
ρινική συμφόρηση,
καταρροή και
φτερνίσματα από τη δεύτερη ημέρα και ακολουθεί αργότερα
ο βήχας, ενώ συνοδεύονται από
πονοκέφαλο και
κακουχία.

Πυρετός στους ενηλίκους σπάνια εμφανίζεται, ενώ είναι συχνότερος στα παιδιά.

Τα συμπτώματα συνήθως είναι πιο ελαφριά, περιορίζονται στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα, διαρκούν λίγο, ενώ σπάνια οδηγούν σε επιπλοκές.

Διάρκεια από λίγες ημέρες έως μια εβδομάδα

Ο βήχας όμως μπορεί να επιμένει για αρκετό χρονικό διάστημα.

Προσοχή – τις πρώτες 3 ημέρες μπορεί να μεταδώσετε τον ιό σε άλλα άτομα, αν η άμυνα τους είναι πεσμένη

Όχι ασπιρίνη σε παιδιά και εφήβους με γρίπη

Η ασπιρίνη στα παιδιά και στους εφήβους με γρίπη (και άλλες ιώσεις), σχετίζεται με την εμφάνιση της σπάνιας αλλά θανατηφόρας κατάστασης που ονομάζεται σύνδρομο του Reye και δεν πρέπει να δίδεται. Η χορήγηση στους μικρούς ασθενείς υγρών, αντιπυρετικών με παρακεταμόλη (Depon, Panadol, Apotel), τα συχνά μπάνια αρκούν συνήθως να ελέγξουν τον πυρετό και την κακουχία που συνοδεύουν τη γρίπη.

Ποια άλλα προληπτικά μέτρα μπορεί να λάβει κανείς;

Η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής είναι ένας αρκετά αποτελεσματικός τρόπος για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Για το λόγο αυτό:

Αποφύγετε στενή επαφή με άλλα άτομα
Αποφύγετε να έρχεστε σε επαφή με άτομα που είναι άρρωστα.
Κρατήστε απόσταση από τους άλλους όταν είστε εσείς άρρωστοι για να τους προφυλάξετε.
Μείνετε στο σπίτι σας όταν είστε άρρωστοι και αποφύγετε να πηγαίνετε στη δουλειά σας, στο σχολείο, σε συναθροίσεις οικογενειακές ή κοινωνικές.
Καλύψτε το στόμα σας και τη μύτη σας με χαρτομάντιλο όταν βήχετε ή φταρνίζεστε.
Πλένετε συχνά τα χέρια σας .
Το συχνό πλύσιμο μειώνει σημαντικά την διασπορά των ιών.
Αποφύγετε επίσης να πιάνετε τα μάτια σας, τη μύτη σας ή το στόμα σας.
Οι ιοί της γρίπης συχνά μεταδίδονται όταν κάποιος αγγίζει αντικείμενα και επιφάνειες που έχουν μολυνθεί και στη συνέχεια πιάνει τα μάτια του, τη μύτη ή το στόμα του.

Αλέξανδρου Γιατζίδη
Dr.
PhD
https://scholar.google.gr/citations?hl=el&user=x0_XklQAAAAJ